Արի: Ձյուն է գալիս

...Ձյուն է գալիս...
...Անակնկալ...
«Մենք արդեն վաղուց էինք սովորել անձյուն ձմեռների: Բայց ձյունը հանկարծ եկավ, այն էլ՝ մեծ-մեծ փաթիլներով:
Ձյունն ընկնում էր գլխարնկներին, մազերին, կոշիկներին, սողոսկում օձիքներից անդին և ստիպում մարդկանց գլուխները կախել:
Ձյունը ստիպում էր մարդկանց գլխիկոր քայլել ու չնայել երկնքին:
Ձյունը ստիպում էր մարդկանց ուղիղ ոտքերի տակ նայել:
Ձյունն ասում էր. - Մի՛ նայեք վերև, ավելի լավ է ներքև նայեք; Չհամարձակվե՛ք նայել երկնքին, քանի դեռ չեք տեսել հողը ձեր ոտքերի տակ, որ կոխկրտում եք ամեն օր՝ առավոտից երեկո: Այն դիմանում է, այն տանում է ձեզ, այն ձեզ պահում է, բայց դուք այն չեք նկատում: Չեք էլ ուզում նկատել այն: Դուք երկնքին եք նայում: Չհամարձակվե՛ք նայել երկնքին, հողի՛ն նայեք: Չէ՞ որ տղամարդը, ով չգիտի, թե Մայրն ի՞նչ է, երբեք ու երբեք չի իմանա՝ ինչ ասել է Կի՜ն: Հողի՛ն նայեք, նայեք հողին: Այն ձեր մայրն է...»
Այս ամենը մտածում էի տուն գնալու ճանապարհին, երբ ձյան անակնկալ գրոհի պատճառով ստիպված էի գլխիկոր ուսումնասիրել սալահատակը ոտքերիս տակ:
Գրո՛ղը տանի, գրել եմ ուզում: Ուզում եմ տանը լինել, ուզում եմ, որ գլխիս թափվող այս սպիտակ բռնակալը դառնա թուղթ, ու ես սև գրիչով գրեմ, սև, ինչպես այն հողը, որ ձյունն էր փառաբանում իմ գլխիկոր ուղեղում:
Գրո՛ղը տանի, գրե՜լ եմ ուզում:
Ես գիտեմ, որ երբ տուն հասնեմ ու գրադարակիս ընդերքից վերջապես պեղեմ չխզբզած մի թուղթ, մուսաս արդեն վաղուց տաք երկրներում կլինի, այնտեղ, ուր ձյունը չի թելադրում մարդկանց, թե ուր նայեն և ուր չնայեն:
Ես գիտեմ, որ երբ ձյունը վերածվի սպիտակ թղթի, իսկ հողը՝ սև թանաքի, ես այլևս ոչինչ չեմ հիշելու այն ձյունամրրիկ զառանցանքից, որ փախուստի դիմած մուսաս էր շշնջում ականջիս:
Եվ ես հերթական անգամ բարկանում եմ նրա վրա և չարանում ամբողջ աշխարհի դեմ, և այն ձյան, որ չի թողնում երկնքին նայել...
Հիշում եմ, ինչպես էի ուրախացել, երբ դուրս եկա երթուղայինից և հայտնվեցի ձյան գրկում: Ուզում էի վերև նայել. չստացվեց: Ձյունն իր կանոններն էր թելադրում:
Այդպես, ստիպված էի քայլերս հաշվել մինչև տուն հասնելը:
111 քայլ և մեկ ցատկ փողոցի կեղտոտ ջրափոսի վրայով:
Եթե այսօր ձյուն չգար, մտքովս անգամ չէր անցնի հաշվել քայլերս: Եթե այսօր ձյուն չգար, մուսաս երբեք չէր հիշի ինձ, ես չէի բարկանա ամբողջ աշխարհի վրա և չէի մոռանա թուղթ ու գրիչ գտնել գրադարակիս ընդերքում:
Հիմա արդեն ուշ է. ես ոչինչ չեմ հիշում, իսկ մուսաս տանջում է ինձ իր անտարբերությամբ:
Չե՛մ ուզում գրել...
Գրե՜լ եմ, ուզում, գրո՛ղը տանի:
Գուցե ես էլ եմ գրող ինչ-որ մեկի համար, հատկապես այդ բառի փոխաբերական իմաստով: Մեկի համար ես հաստատ մի նույնպիսի ցանկալի բռնակալ եմ, ինչպես այս ձյունը, որ թույլ չի տալիս վերև նայել. հողի՛ն նայեք, չհամարձակվե՛ք նայել երկնքին:
Այս մտքերից գլուխս արդեն պտտվում է, իսկ մայրս չարաճճիորեն ուրախանում է, որ ձյուն է եկել, փողոցներում խցանումներ են, և այժմ նա հարգելի պատճառ ունի՝ ծնողական ժողովի չգնալու:
Նա, ով չգիտի, թե Մայրն ինչ է, երբեք ու երբեք չի իմանա, ինչ ասել է Հո՜ղ:
...Ձյուն է գալիս: Հողին նայե՛ք...

Սոնա: Իմ մրցանակը իմ ընկերներն են

Մարմարյա սրահի աստիճան-նստարանները շատ չոր էին: Չնայած դրանց վրա խնամքով գորգաժապավեններ էին փռել, միևնույն է, նստելն անհարմար էր:
...Հիմա հասկանում եմ, ինչու եմ սիրում անակնկալներ: Ավելի լավ է ուրախությունը գարնան ձյան պես գլխիդ թափվի, քան ինչ-որ բան սպասես (գուցե և շատ իզուր) ու հետո հիասթափվես:
Այդ չոր անհարմար աստիճան-նստարաններին ամենաշատը վախենում էի հիասթափվելուց: Հիմա հիասթափվում եմ հիասթափվելու այդ վախից:
...Մի անգամ բլոգերիցս մեկում մի փաստի տակ քոմենթ էին գրել.
«Դու վախենո՞ւմ ես պարտություններից»:
Ես պատասխանեցի.
«Չգիտեմ, ես դեռ չեմ պարտվել: Գործնականում՝ ես չգիտեմ պարտությունը ինչ է»:
Հիմա եմ հասկանում, որ գործնականում ես չգիտեի, հաղթանակը ինչ է:
Մի բան էլ ասեմ ու անցնեմ բուն թեմային:
Մի քանի օր առաջ մի լավ մանկավարժ ու ամենակարևորը՝ լավ մարդ, ինձ ասեց, որ ես պետք է բուռն հասարակական գործունեություն ծավալեմ: Ես նրան ասեցի, որ ես волк-одиночка եմ: Նա ասաց, որ ես ինձ լավ չգիտեմ:
Դե ճիշտ են ասում, որ մանկավարժներին պետք է հավատալ...
Լավ, հիմա վերադառնանք Մարմարյա սրահի չոր աստիճանանստարաններին:
Հաղորդավարները դեռ խոսում են, Տիարը ինչ-որ բաներ է հայտարարում, բոլորը ուրախանում են, իսկ ես հայտնվել եմ երեք Լիլիթների՝ ավագ, կրտսեր և ամենակրտսեր Լիլիթների արանքում: Բացառիկ հնարավորություն՝ երազանք պահելու:
Փակում եմ աչքերս:
Մեկ, երկու, երեք...
-Պատրաստ է, - ասում եմ:
-Խնդրում եմ, ասա, ի՞նչ էիր պահել, - ամենակրտսեր Լիլիթի աչուկները «Շռեկի կատվի» աչքերից էլ համոզիչ են:
-Չէ, եթե ասեմ, չի կատարվի, - իսկ ես շատ եմ ուզում, որ կատարվի:
Տիարը ինչ-որ լավ-լավ բաներ է  խոստանում:
-Սոնա՜, շնորհավոր:
Էկրանին արդեն իմ անունն է գրվել, չնայած հաղորդավարները դեռ ոչինչ չեն հայտարարել:
Սկզբում Լիլիթն է գրկում, համբուրում: Հետո ավագ Լիլիթն է գրկում ու խեղդելու չափ պինդ սեղմում իրեն: Այդպես ինձ միայն եղբայրներս են գրկում, այն էլ՝ երբ շատ են կարոտում: Ես էլ կարոտել էի նման գրկախառնությանը:
Հենվել եմ Լիլիթին, նա գրկել է ինձ: Ես նայում եմ էկրանին, իբր անուններն եմ կարդում, բայց դե բոլորը գիտեն, որ ես այդպիսի հեռավորությունից ոչինչ չեմ տեսնում:
Վերջապես խոսափողը հասնում է հաղորդավարներին, բարձրաձայնում են իմ անունը: Օրենքով (ինչպես հին ընկերներիցս մեկն էր ասում, իսկ ես ջղայնանում էի այդ անիմաստ բառից) հիմա ես պիտի վեր կենամ, գնամ, մրցանակս ստանամ:
Բայց ես ինձ հիմա այնքան լավ եմ զգում: Անհարմար նստարանաաստիճանները հիմա դարձել են աշխարհում ամենալավ բազմոցը:
Երջանկությունը ես բնորոշում եմ եկու բառով՝ տաքուկ, փափուկ: Ու հիմա հենց այդպիսի տաքուկ-փափուկ վիճակում եմ:
-Գնա՜, - հուշում են կողքից:
Բայց դե ես գիտեմ, որ եթե հիմա վեր կենամ, հետո էլ ինձ այսպես չեն գրկի: Դա է ամենակարևորը (դե, իսկ մրցանակը հո չի՞ փախնի ինձնից):
Երկու ակնթարթ ևս ձգում եմ իմ տաքուկ-փափուկ երջանկությունը, հետո բարձրանում, իմ սովորական զսպանակավոր քայլվածքով մոտենում ում որ հարկն է, ստանում իմ բաժին պաչիկը ու հետ դառնում:
Հիմա պետք է զգաստանալ:
...Իմ ամենամեծ հաղթանակը այդ տաքուկ-փափուկ երջանկությունն է: Այ հիմա ես դա հասկանում եմ:

P.S. Զարմանալի է, բայց փաստ. Լիլիթի հետ մենք մի նկար չունենք:

Սոնա: Ախր ես չեմ կարող անվերջ ուրախանալ

Օր 1
...Զարթուցիչը դաժան է, ինչպես աշխարհի բոլոր զարթուցիչները: Այս պարագայում ես մխիթարվում եմ միայն նրանով, որ միակը չեմ, ով արթնանում է ժամը 7.30: Կա հասարակական մի ամբողջ խավ, որ նույն դժբախտությունն ունի, այն կոչվում է աշակերտություն:
...Մի կերպ բացում եմ աչքերս ու հասկանում, որ չափից դուրս մութ է, որպեսզի համոզեմ օրգանիզմս, որ արդեն առավոտ է և պետք է արթնանալ: Դանդաղ բարձրանում եմ, տհաճությամբ ունկնդրում եղբորս խռռոցը ու ինձ բռնում այն մտքի վրա, որ անչափ նախանձում եմ նրան: Ասենք, ինչո՞ւ ես պիտի ժամը 7.30 արթնանամ, իսկ ինքը մուշ-մուշ քնի:
Եղբայրս քնած է, ու ես, ինչպես աշխարհի բոլոր «հոգատար քույրերը», չեմ միացնում լույսը: Մթության մեջ մի կերպ հագնվում եմ, դուրս գալիս սենյակից, լվացվում, մաքրում եմ ատամներս (նախաճաշելու ժամանակ չկա): Հաշվարկելով շարժումներիս միջին արագությունը, իսկ ավելի ճիշտ՝ դանդաղությունը, որոշում եմ, որ արդեն ուշանում եմ: Նայում եմ ժամացույցին, և պարզվում է, որ սխալ էի հաշվարկել. ես արդեն ուշացել եմ: Արագ ուսերիս եմ գցում վերարկուն ու դուրս գալիս աստիճանահարթակ:
...Կանգառում մարդիկ քնաթաթախ աչքերով զարմացած ինձ են նայում, ու ես հասկանում եմ, որ նորից մոռացել եմ սանրել մազերս: Երթուղայինում ինչպես միշտ նստելու տեղ չկա: Մի տատիկ առաջարկում է բռնել պայուսակս. ախր տեսնում է, որ ծանր է: Չեմ տալիս, ասում եմ՝ ծանր է, մեղք եք:
...Ականջակալներս մինչև վերջին պահը չեմ հանում:
Ինչպես միշտ ուշանում եմ, բայց ինձ նույնիսկ նկատողություն չեն անում, ինչպես միշտ: Հետաքրքիր է՝ խղճո՞ւմ են ինձ, հասկանո՞ւմ են, որ առավոտյան դժվար եմ արթնանում, թե՞ արդեն վաղուց կորցրել են հույսը, որ ես երբևէ կուղղվեմ:
Ցուցասրահում երգում են «Հայր մերը»: Մինչև կախում եմ վերարկուն, աղոթքը վերջանում է, ու ես թեթևացած շունչ եմ քաշում (հասկանալի պատճառներով):
Մտնում եմ ցուցասրահ, ուրախ ժպտում ուսուցիչներին (միշտ այդպես եմ անում, երբ գիտակցում եմ, որ մեղավոր եմ): Դպրոցում տրամադրությունը շատ ուրախ է, ինչպես միշտ: Կամաց-կամաց ուղեղս արթնանում է, ու միասնական լորկեի ժամանակ նկատում եմ, որ բոլորից բարձր եմ թռնում: Ո՜ւխ, մի լավ ուրախացա, հիմա կարելի է գնալ դասի, առանց վախենալու, որ ուղեղս նորից կանջատվի:

Օր 2
...Զարթուցիչը դաժան է, ինչպես աշխարհի բոլոր զարթուցիչները: Բացում եմ աչքերս, ու հասկանում, որ եղբայրս քնած չէ: Միացնում եմ լույսը ու հորանջելով սկսում հագնվել: Լույսը տհաճ է քնաթաթախ աչքերիս համար, բայց այսպես շատ արագ արթնանում եմ: Այսօր ամեն ինչ զարմանալիորեն արագ եմ անում: Լվացվել, սանրվել (գոնե այսօր), մաքրել ատամները: Նույնիսկ հասցնում եմ խմել եղբորս առաջարկած սուրճը. նա երբեմն ուրախացնում է ինձ, ինչպես աշխարհի բոլոր «հոգատար եղբայրները», ոչ շատ հաճախ, որ երես չառնեմ, բայց և ոչ այնքան հազվադեպ, որ մոռանամ նրա գոյության մասին:
Երթուղայինը համարյա դատարկ է: Տեղավորվում եմ պատուհանի մոտ, խցանում ականջներս ականջակալներով ու 50-ի տակ միացնում Skillet-ի Monster-ը: Ամեն անգամ, երբ խորդուբորդ ճանապարհին վարորդը մի լավ թափ է տալիս մեր սովետական հանրակառքը, փակում եմ աչքերս և շարժում գլուխս՝ երաժշտությանը համապատասխան:
...Ականջակալներս մինչև վերջին պահը չեմ հանում:
Այսօր չեմ ուշացել, ինչը դարձել է չափից դուրս հազվադեպ երևույթ: Հոգուս խորքում ժպտում եմ. փաստորեն այնքան էլ անուղղելի չեմ:
Այսօր «Հայր մեր» չեն երգում, մտքում թեթևացած շունչ եմ քաշում (հասկանալի պատճառներով):
Այսօր չափից դուրս հաջողակ դուրս եկա: Ուրախանալու առիթ է: Մանավանդ որ երաժշտությունը ավելի քան տրամադրող է: Մտովի պատրաստվում եմ ուրխանալուն, բայց... չի ստացվում...
Մեջս կարծես մի բան փչացել է... Գլուխս սկսում է պտտվել, օդը չի հերիքում: Ես տեսնում եմ մարդկանց ուրախ դեմքերը ու հասկանում, որ դեմքիս միմիկայի մկանները լիովին անջատվել են նյարդային համակարգից. չեմ կարող ժպտալ: Ես ինձ այնքան միայնակ եմ զգում, բայց և ամբոխով շրջապատված: Ու հենց դա է ամենասարսափելին, որովհետև ես ուզում եմ մենակ մնալ:
Ինչ-որ լավ երգ են միացրել. բոլորը ուրախանում են: Իսկ ես հազիվ եմ ստիպում ինձ չընկնել՝ ավելորդ ուշադրություն չգրավելու համար: Մի պահ նախատում եմ ինքս ինձ, որ չեմ կարող մարդավարի ուրախանալ, ինչպես բոլորը:
Բայց հաջորդ վայրկյանին արդեն «մեծավարի» արդարացնում եմ ինքս ինձ. ախր ես չեմ կարող անվերջ ուրախանալ...