Соня. Наши проблемы, или самоучитель оптимизма

Когда нужно говорить о чем-то своем, люди почему-то охотнее всего говорят либо о деньгах, либо о своих проблемах, ну, или же о проблемах с деньгами. Я о деньгах говорить не буду – их у меня нет. Так что мне остается говорить о проблемах. 

На самом деле я хочу вам доказать, что у нас с вами нет проблем. Честно, единственная проблема, с которой я могу столкнуться в своей жизни – это если я отдам свою любимую ручку преподавателю, чтобы он расписался в журнале, а он ее не вернет. Вот это действительно безвыходное положение. Преподавателю ведь не скажешь: “Дорогой, верни ручку, она у меня одна такая”. Вот, собственно, и все, что может меня огорчить.

Вы не согласны со мной, я это знаю, поэтому давайте рассмотрим каждый случай в отдельности. О безответной любви пока говорить не будем, хотя всех, конечно же, в первую очередь интересует именно это.

Самое худшее, что может случиться с чловеком,  - это потеря дорогого ему человека. Но если разобраться, в нашей жизни очень мало людей, которые действительно дороги нам. Все остальные – друзья, знакомые, коллеги, друзья друзей и коллеги коллег – это бонус, помогающий нам жить комфортно. Я не говорю, что мы их не ценим, нет, мы очень даже благодарны им за их мирное существование где-то рядом. Однако в большинстве случаев мы годами не вспоминаем о людях, которые вроде бы нам дороги, и понимаем, что все это время они тоже жили, думали и чувствовали, как и мы, только когда они уходят из нашей с вами жизни. И тогда нам становится плохо. Почему? Мы волнуемся за них? Боимся, что там, в этом сомнительном загробном бытие им будет хуже, чем здесь, в нашем проблемном мире? Как бы не так. В 99-и случаях из 100-а наши слезы – плод нашего всепоглощающего эгоизма. Просто мы привыкли к нашим знакомым, привязались к ним, нам было с ними комфортно и удобно, вот мы и плачем, потому что занем, что из нашего мира исчез один бонус. С другой стороны смерть близкого или не очень близкого человека вырывает нас из рутины каждодневных забот и напоминает о собственной смертности. И тогда нам становится страшно. На секунду, потому что на большее нас просто не хватает. Вот и все. Все остальное – рвать волосы на голове, причитать или сдержанно сочувствовать, время от времени раздавая оплеухи заистреившимся кумушкам – все это не что иное, как обязанности, наложенные на нас пресловутыми этикетами и всем таким прочим.

Не боюсь показаться вам сухой. Я точно знаю, сколько времени проплачу над каждой новой потерей. Близкий друг – три дня. Дальний родственник – максимум день. Случайный знакомый – не более получаса. Больно, знаю, но в конечном итоге мне жаль только и только себя, потому что жить-то с этим мне, а не тому, кто ушел. Так что я точно знаю, сколько я буду себя жалеть в том или ином случае. И кодга в первый день своего слезного траура я понимаю, что плакать мне осталось всего лишь два дня, мне уже не так страшно. Ничего, два дня можно потерпеть. А потом все снова пойдет своим чередом. Жизнь, знаете, такая штука, она сама налаживется, причем очень быстро. При таком раскладе нам самим даже делать ничего не надо, просто не падать духом.

(Единственное исключение из этого правила – смерть ребенка. Детей особенно жалко, главным образом потому, что за свою коротенькую жизнь они не успели никому напакостить. И сразу вспоминается всленская несправедливость и все такое прочее. В этом случае можно послать оптимизм ко всем чертям и наглотаться таблеток, потом перерезать себе вены, предварительно открутив винтель газа и удобно поместив шею в петле. Но только в этом случае!)

Что еще может с нами случиться. Сразу скажу, я не беру такие катастрофы, как война, геноцид, стихийные бедствия. Это все такие аномалии, против которых, извините, за выражение, просто не попрешь. Я беру средние проблемы среднего  человека, мои, ваши, чьи-то еще. Ну, давайте подумаем, что с нами может случиться?  

Несчастный случай, болезнь, потеря четырех конечностей из пяти – голова это тоже конечность, причем жизненно важная. Да, это все ужасно. Но жизнь показывает, что именно в таких ситуациях люди становятся намного сильнее и разумнее. В них вдруг просыпается такая сила воли, которой раньше у них и впомине не было.  Так что если задаться таким одиновским вопросом, глаз, или мудрость, ответ очевиден – нет худа без добра, и в любом случае человек остается в выигрыше (чего не скажешь о современных казино, между прочим). 

Вот еще такая проблема – безответная любовь. Это конечно неприятно, потому что в первую очередь бьет по самолюбию. Начинаешь думать: “Чего же мне не хватает?” И этот вопрос не дает покоя, потому что нам всегда казалось, что мы совершенны, а оказывается не очень. Я все понимаю, это больно и все такое. Но давайте не будем путать настоящую любовь с родимым эгоизмом. Любовь – это когда вас интересует только его или ее счастье, независимо от ваших душевных мук. А эгоизм – это когда вас мало интересует его или ее мнение, и вам кажется, что вашей любви в кавычках хватит на двоих. Теперь, когда мы разобрались, давайте подумаем вот еще о чем. Если это любовь, для счастья хватит и единой улыбки. Если это эгоизм, за него бороться особо не стоит. Он и так даст о себе знать. Поймите наконец, что в мире кроме вас и вашего больного эго есть много  чего интересного – и для вас, и для того, кто вас не любит. Он или она  уж точно переживет.  А вы можете погибнуть, если вам так льстит эта идея, а можете заняться чем-то более интересным. Хватит потакать своему селфиш “я”. Оно никогда не поумнеет. Но вам-то надо взрослеть наконец.

Еще одна проблема – предательство. Не важно кого – жены, делового  партнера или лучшего друга. Это больно особенно потому, что такого удара обычно не ждешь. Да, понимаю, это уж совсем неприятно, так и тянет напакостить обидчику. Но подумайте вот о чем: стоит ли? Если мстить, так уж вбить осиновый кол в сердце, пустить серебряную пулю прямо в глаз, отрубить голову и набить рот чесноком, отплясать зажигательную самбу на гробу предателя, и со словами “Hasta la vista, baby”, поджечь его бренные останки и дьвольским хохотом проводить на тот свет. Подумайте, согласны ли вы на все это? Если да – флаг в руки. Если нет, то плюньте с высокой горки на человека, не стоящего вашей злобы, и продолжайте жить в свое удовольствие. Это бесит обидчиков больше всего, так что в данном случае вы даже совместите приятно с полезным.

Что еще с нами может случиться?

На флешку с моей новой гениальной книгой пробрался злой вирус и все уничтожил? Да ради бога, напишу новую.

Проводила мобильник под колеса черного бумера? Черт с ним, отдохну от ненужных звонков

Кто-то украл мой проект. Да пошел он, сделаю новый, еще лучше. Ну, или в крайнем случае, башку оторву.

Кто-то флудит у меня на форуме? Забаню к чертовой бабушке.

Обокрали квартиру – избавили от ненужного хлама. Да, даже если это компьютер.

Сплошные ликвиды – значит стоит лучше заниматься, или же просто сменить факультет.

Нет карьерного роста – имеет смысл проявить инициативу.

Нет денег – может все-таки найти работу?

Коллеги демонстративно отворачиваются от меня на работе – дают передышку от своих дурацких разговоров.

Кто-то болтает за моей спиной – зато я могу сказать ему все, что думаю, прямо в лицо, и безо всяких предисловий. А еще я могу не обращать на него внимания.

В любом случае я знаю одно. У меня нет проблем, потому что я в них не верю. Я верю в себя, и во всех, кто дочитал “самоучитель” до конца. И еще я точно знаю, что Мир становится черным, белым или розовым и пушистым только в нашей голове.  На самом деле он разноцветный, в нем есть оттенки на любой вкус. А если  у вас все плохо, значит у вас проблемы со вкусом и вы выбираете не то. Вот так-то…

А ручку все-таки верните…  

Սոֆի: Ագռավները

-Քըշ էստեղից, լսո՞ւմ եք, քըըըըըշ:
Ագռավների երամը նահանջում է դեպի երկինք, ու ես վեջապես տեսնում եմ սև փետուրների տակ մնացած աղջկան:
-Էլի սկսեցի՞ր, - բարկանում եմ, չեմ ուզում նստել նրա կողքը. թող իմանա, որ բարկանում եմ:
Նա չի պատասխանում:
-Ե՞րբ ես հասկանալու, որ դա վտանգավոր է: Ագռավ են, հո ճնճղուկ չեն:
Էլի չի պատասխանում:
-Մի օր քեզ հում-հում կուտեն, կիմանաս: Ասեցի՝ քըըըշ այստեղից, - ու ագռավների երամը, բարձր ու դժգոհ կռկռալով, նորից բարձրանում է այնտեղ, որտեղ ես նրան չեմ հասնի:
-Սիրում եմ ագռավներին, - նա ինձ չի նայում, լուսնոտի հայացքով ուսումնասիրում է իր սև կեդերի չափից դուրս սպիտակ կապիչները: Դանդաղ է խոսում, տառերը հատ-հատ արտասանելով, բայց ոչ մի բառ առանձնապես չշեշտելով, ու ինչպես միշտ ցածրաձայն:
-Նրանք էլ քեզ են սիրում: Հատկապես ճաշի ժամին, - խայթեցի ես:
-Քեզ էլ եմ սիրում, - ու ես չդիմացա ու նստեցի նրա կողքին:
-Քեզ ագռավներից շատ եմ սիրում:
-Շոյվեցի:
Ու լռություն... Նման դեպքերում ինքը թաղվում էր իր մտքերի խորխորատը, իսկ ես մտածում էի, էլ ինչ կարող եմ ասել, որ մեր խոսակցությունը չկտրվի առանց սկսվելու:
-Ինձ ագռավներից շա՞տ ես սիրում, - հարցրեցի:
Բան չասեց, միայն գլխով արեց:
-Իսկ ո՞ր ագռավների:
-Չհասկացա, - վերջապես նայեց ինձ:
-Ագռավները տարբեր են լինում: Ասենք գիշերը քո պատուհանի մոտով անցնող սև ագռավից շա՞տ ես սիրում ինձ:
-Իսկ ո՞վ է այդ սև ագռավը, որ անցնում է գիշերը պատուհանիս մոտով: Ու ի՞նչ գիտես, որ այնտեղ ագռավ կա, եթե նա սև է, իսկ դրսում գիշեր է, մութ է:
-Այդ ագռավը հենց գիշերն է: Դու սիրում ես գիշերը:
-Քեզ ավելի շատ եմ սիրում:
-Իսկ քո սև մազերին թառած ագռավի՞ն, ինձնից շա՞տ ես սիրում:
-Դա ո՞վ է:
-Քո մտքերն են: Դու պետք է սիրես քո մտքերը, թե չէ չես կարողանա մտածել:
-Մտքերը սիրել-չսիրելուն չեն նայում: Գալիս են ու գնում, առանց հարցնելու: Նույնիսկ ամենասիրելի միտքը կարող է մի ակնթարթում թողնել-գնալ, ու վերջ, դու չես էլ հասցնի հրաժեշտ տալ նրան: Քեզ ավելի շատ եմ սիրում:
-Իսկ քո սև աչքերում բնակվող երկու սև ագռավիկներին չե՞ս սիրում:
-Ովքե՞ր են:
-Քո... զգացմունքները:
-Զգացմունքները սիրելու կարիք չկա: Այդ նրանք պետք է սիրեն կամ ատեն, ու նրանց ընդհանրապես չի հետաքրքրում՝ դա փոխադարձ է, թե ոչ: Չէ, քեզ ավելի շատ եմ սիրում:
-Իսկ...
-Իսկ դու ինձ ագռավներից շա՞տ ես սիրում, - հանկարծ հարցրեց նա, ու ես շփոթվեցի:
-Ես ագռավներին չեմ սիրում:
-Նույնիսկ եթե քո թշնամու գերեզմանի՞ն են թառել ու կռում:
-Դե գիտես ի՞նչ կա, - վեր թռա տեղիցս, - միայն դու կարող էիր նման հիմարություն ասել:
-Սիրո՞ւմ ես քո թշնամիներին:
-Չէ:
-Բա ինչո՞ւ թես սիրում ագռավներին, որոնք կտցահարում են քո թշնամիներին:
-Որովհետև...
-Ճիշտ է, որովհետև մի օր կարող են քեզ կտցահարել, կամ ինձ... Հենց դրա համար էլ չես սիրում եմ ագռավներին:
Թող կտցահարեն, ինչքան ուզում են: Ես սպասում եմ նրանց հարվածներին: Այդ ժամանակ ես ինձ հանգիստ կզգամ: Կարծես ինչ-որ մեծ պարտք ունեմ այս աշխարհի առջև ու այդպես պիտի այն տամ: Թող կտցահարեն, որ ազատվեմ իմ պարտքից: Դրա համար ես միայն շնորհակալ կլինեմ նրանց ու ավելի շատ կսիրեմ:
Մեկ էլ մի մեծ սև ագռավ եմ սիրում, որը կարծես հիմա կթռչի-կգնա ինձնից: Այդ ագռվը իմ հանգստությունն է, որը էդպես էլ չունեցա:
...Մի գնա, մնա: Ես քեզ թշնամիներին ու ինձ կտցահարող ագռավներից շատ եմ սիրում:

Սոնա: Թափառում...

Երբ քաղաքը միացնում է իր արհեստական լույսերը, փողոցը բաժանվում է երկու մասի՝ սպիտակ ասֆլատապատ ձյուն և ձնապատ ծառեր, և սև անհյուրընկալ երկինք: Այնքան էլ հաճելի չի թափառել ամայի փողոցով այս մութ ու ցուրտ ժամին, բայց մյուս կողմից կարող ես հանգիստ գնահատել փողոցի լուռ գեղեցկությունը:
...Մեր թափառումը մի կարգին թափառում էլ չի, որովհետև մենք հստակ նպատակ ունենք՝ հասնել կանգառ ու այնտեղ բաժանվել՝ տուն հասնելու նպատակով: Բայց դու այսօր ինձ հետ ես, ու երևի դա է կարևորը: Ասում եմ՝ երևի, որովհետև աշխարհում հասատ էլի շատ ու շատ կարևոր բաներ կան, որոնք հիմա կենտրոնացել են այս սև-սպիտակ փողոցում: Ամեն դեպքում այդ կենտրոնացած կարևորությունը հիմա միայն սառած օդում կա ու գրեթե անիրական է: Իսկ դու իրական ես ու թափառում ես իմ կողքին:
Կանգառում էլեկտրական լամպերով լուսավորված մութ երկինքը բաժանվում է երկու մասի՝ սպիտակ փոքրիկ փաթիլներ և սև ագռավների մի աղմկոտ երամ: Դու հեռախոսով մեկ հայրիկին ես հանգստացնում, մեկ մայրիկին համոզում, որ շատ չանհանգստանա: Իսկ ես լսում եմ ագռավներին:
-Քո հետևից են եկել, գիտե՞ս, - ծիծաղելով ասում եմ, բայց դու ինձ չես լսում, զբաղված ես մայրիկին շատ կարևոր ինչ-որ բան բացատրելով:
Իսկ ագռավները կռում են ու կռկռում: Ու թարթիչներիս իջնող ձյունը արդեն այնքան էլ բարի չի թվում ինձ: Նա ծիծաղում է ինձ վրա, լեզու հանում ու հռհռում:
<<Քեզ ի՞նչ կա որ, երկու րոպեից տանը կլինես: Իսկ ընկերուհիդ դեռ պետք է տուն հասնի: Ի՞նչ ես կարծում, ագռավները նրան հանգիստ կթողնե՞ն>>:
Սև համարներով սպիտակ երթուղայինը զգույշ մոտենում է կանգառին: Դու սահուն համբույր ես դրոշմում սառած թշիս ու նստում մեքենան: Իսկ ես հայացքով ուղեկցում եմ քեզ՝ միաժամանակ աչքի պոչով հետևելով աղմկոտ երամին:
...Ես անհանգստանում եմ քեզ համար, բայց քիչ: Ես գիտեմ, որ ագռավները քեզ ոչինչ չեն կարող անել: Թող կռան, ինչքան ուզում են, դու ունես քո անմատույց աշխարհը ու ինձ:
Ասա, որ ճիշտ եմ անում, որ չեմ անհանգստանում: Ասա, որ եթե այս աշխարհում կա մի վայր, որտեղ կարող ես հանգստանալ, դու ես ու քո երևակայությունը: Ասա, որ ագռավների գլուխը մի լավ տարար ուրվականների մասին պատմություններով, ու որ մյուս անգամ նրանք երկար են մտածելու մեր գլխավերևում երամվելուց առաջ: 

Соня. Первый снег

Метеорологи не врут. Они ошибаются. Вот уже неделю они обещают осадки, а осадок пока только один - густой осадок обиды на моем сердце: они все врут.
Вот уже неделя, как началась зима, и я жду тебя, первый снег этой зимы. Ты знаешь, что я тебя жду, и это не дает тебе покоя, как и пустые обещания прогнозов погоды на всех каналах. И вот, не вынося чувства собственной вины и бессовестности, ты передаешь по Первому каналу: "Сегодня ночью будет снег. Ждите".
Я выключаю телевизор, и в комнате становится как-то сразу темно. Но это ничего. Я знаю, что скоро станет совсем светло. Ты ведь тоже светишься, почти как мой ночник. Мой кот давно спит, свернувшись клубочком на моем одеяле и мирно посапывая. Но кончики его ушей шевелятся. Это будет первый снег в его жизни, и он не хочет его пропустить. Ох уж эти кошки. Одним глазом смотрят сны, а другим наблюдают чудеса наяву.
Я не помню, каким был первый снег моей жизни. Но год за годом повторяющаяся зима приносила мне все новый опыт. Я знаю, что в нашем городе первый снег спускается с небес робко, осторожно. Он нежный и хрупкий: коснешься - растает, сбежит. Поэтому я набираю побольше воздуха в легкие, готовясь затаить дыхание, чтобы случайно облачко пара, вырвавшееся наружу и застывшее в морозном воздухе, не погубило ни одной снежинки. Я медленно выдыхаю, пытаясь одной лишь силой мысли сделать свое тело чуть холоднее: при температуре 36 и 6 снежинку на ладони не удержишь. На ближайшие несколько минут я превращаю свою жизнь в медленный, воздушный ритуальный танец, чтобы не раздавить ни одной снежинки, которая упадет на мой балкон.
Видишь, как тщательно я готовлюсь к нашей встрече. Ты-то небось так не готовишься. Хотя, если честно, мне все равно. Я слишком долго ждала, чтобы придираться.
...И вот одна за другой снжинки отрываются от белых ночных облаков и падают на мой балкон. В своей нерешительности они таят, лишь только дойдя до перил и кафеля. Одна за другой они умирают на моих глазах, и мне становится страшно. Первое, что приходит в голову - желание обнять снежинки, уберечь их, защитить, но опыт прошлых зим удерживает меня. Я медленно вылезаю из-под одеяла, так, чтобы не разбудить уже по-настоящему заснувшего кота, и подхожу к стеклянной двери балкона. Снежинки цепляются одна за другую, и вот уже перила балкона становятся прозрачно-белыми.
Я открываю дерь, и сразу ленивая теплота комнаты отступает перед смехом морозного воздуха. Я выхожу из своей теплой норки, и ты ласоково падаешь на мои волосы, ресницы и кончик носа. Я стою неподвижно, как ледяная скульптура в каком-нибудь музейном холодильнике: боюсь пошевелиться - вдруг ты исчезнешь. А ты, вцепившись в мои волосы, будто и мысли мои читаешь. И вот уже вместо маленьких робких снежинок сверху уверенно летят пушистые хлопья первого снега этой зимы. Он как чудо, чудо каждого года, чудо повоторяющееся с пунктуальностью чопорного англичанина, чудо, давно занесенное в список привычных дел Бога, но все же чудо. Мой котик проспал свой первый снег, и наверное так и надо было. Всю эту долгую зимнюю неделю я ждала тебя, чтобы сказать: я начинаю новую жизнь, и мне нужно твое холодное благославение. В моей новой жизни не будет кощачих ласк и телячих нежностей. Я хочу силы и холодности, чтобы ни за что не растаять, даже если поймавшая меня ладонь будет раскалена до температуры 36 и 6.
Ты обнимаешь меня со всех сторон, как белый пепел покрываешь мою непокрытую голову и щиплешь мои губы и кончик языка. Ты хочещь мне сказать, что иногда я бываю еще более хрупкой, чем ты - первый снег этой зимы...

Соня. Иуды бывают разные...

-Тридцать серебрянников. Вот что дают за самый смелый поступок всей твоей жизни. За жизнь, за смерть, за любовь, за мудрость, верность, дружбу, сомнения, бессонные ночи, отчаяние, угрызения совести, решимость… за предательство… за грядущее раскаяние и уничижение, за проклятия во веки веков – за все про все тридцать поганых серебрянников. А хуже всего то, что и не поторгуешься, потому что само осознаение того, что ты продаешь свою совесть уже настолько противно, что хочется поскорее закончить все это. За тридцать, так за тридцать, по рукам…

-Стоп, стоп, стоп!!! Это что?! Это по-твоему Иуда?! Где ты такого Иуду видел?! А ну-ка быстро со сцены, после репетиции поговорим. Пошли дальше. Акт второй, действие первое. Пилат, Иисус, стражники, прошу. И разбудите кто-нибудь суфлера. Живее!!!

В театре каждый знает, что с режиссером спорить нельзя. Нет, можно конечно, если ты прима какая-нибудь, желательно заграничная. Но если ты  всего лишь, скажем так, бедный студент, который подрабатывает по вечерам в театре, то есть что-то между актером третьего плана и помошником суфлера, тогда лучше не спорить. Делай все что тебе говорят и молчи себе в тряпочку. Творчеством будешь дома заниматься, а на репетиции не надо отнимать у режиссера бесценное время, которое он может потратить на более опытных актеров, точнее актрис.

А вообще никогда не знаешь, какую роль получишь завтра. Но если половина театра устроила забастовку, потому что зарплату уже третий месяц не выдают, а другая половина - та, которой втихаря выдают зарплату за фамилии на афишах, и которая непременно претендует на главные роли, сразу становится ясно, как я мог получить Иуду при распределении ролей.

-Ладно, теперь займемся тобой, малец. - В зале уже никого не осталось, и режиссер  тоже спешил уйти, но надо работать, что поделаешь. – Я понимаю, ты еще учишься, еще зеленый, наивный, а играешь гада, при чем не абы кого, а Иуду. Это непросто. Да я и не наезжаю на тебя. Щас я тебе все объясню, а на следующей репетиции ты уже покажешь мне, каким должен быть Иуда. Слушай. Он противный, завистливый типаж. Он посмел предать Иисуса. Почему? Ты думаешь жадный был, да? Ха, как бы не так. Ну, это конечно тоже было, но все же тут не жадность главное, а то что, он согласился сделать всю грязную работу да еще и чью-то бороду целовать за тридцать серебрянников? Это Иисуса-то, который семью хлебами народ прокормил! Да он же сам бесплатная круглосуточная столовая, зачем его апостолам еще и деньги? А если понадобятся, нет проблем. У Иисуса, если хочешь знать, камень был этот, как его, философский. Он любой металл в золото мог превратить. Зачем продавать курицу, которая несет золотые яйца, за такую ничтожную сумму?! Ну абсурд же. Тут дело в другом! Зависть тут сыграла главную роль, обыкновенная мужская зависть. Я специально говорю – мужская, потому что есть женская зависть, а есть мужская. Женская – это когда ты – ну, или не ты -  называешь девушку, которая явно красивее тебя, как бы это сказать… проституткой,только потому что на твои – ну, не на твои, конечно - ноги так не оборачиваются. А мужская зависть просто жуть. Тут вопрос самолюбия уже.  Вот смотри, Иуда весь такой деловой, хитрый, изворотливый, у баб успех имеет. Да, да, а как же? Если мужчина деловой, то к нему все девки прямо липнут. А он еще и не лишен кой-какой, так сказать, симпотишности. И вдруг этот альфа-самец встречает Иисуса. А Иисус кто? Хиленький такой, тщедушный парнишка с дурацкой бородой, никого не знает, ничего не делает, сидит себе, философствует, за душой ни гроша, ну сразу видно. Но почему-то все, абсолютно все представилтельницы прекрасного пола идут за ним. Ты представь даже… эти, как их там, куртизанки, за ним толпами идут, а они ведь женщины опытные, кого попало не поманят. Да и мужики тоже, все за ним. Вот апостолы эти. Вроде нормальные ребята, не импотенты какие-нибудь. Рыбаками были, в море ходили, акул там, скатов всяких ловили, ну настоящее мужское дело. А тут вдруг с ума посходили и за Иисусом поперлись. И Иуда думает: что в этом Иисусе такого? Дай-ка я тоже за ним пойду, посмотрю. А как пригляделся, понял, что ровным счетом ничего в Иисусе нет, чего же он тогда выпендривается, что он чей-то там сынок. Вообще деловые парни папенькиных сынков не любят. Если ты мужик, давай покажи, кто ты есть, а до папочки твоего нам дела нет. И вот Иуде завистно стало. Я, мол, реальный пацан, не хлюпик какой-то там, а все почему-то от Иисусика с ума сходят. Как так можно-то? Он что, сын Божий, а остальные кто? Лохи, что ли? Удар ниже пояса по мужскому самолюбию, понимаешь? Но дело даже не в этом. На самом деле все гениальное просто. Иисус с Иудой не поделили кое-что. Что? Женщину, что же еще?! Да, да. Библия об этом, естественно, умалчивает, но мы-то знаем, что за бред сивой кобылы да за копеечную зарплату человека на крест не отправляют. В общем, я хочу, чтобы завтра ты мне показала этого Иуду. Завистливый такой, противный мужичок, глаза от злобы аж на лоб лезут. Еще и ироничный. Вот это самое, когда он говорит: “А хуже всего то, что и не поторгуешься”, это надо с ехидным таким смехом подать: ха! и не поторгуешься. А еще он жадный, не без того конечно, этого мы не отрицаем, есть такое. Понял? Ну беги домой, а то меня уже заждались.

В театре каждый знает, что настоящее творчество начинается после спектакля. Дома, перед зеркалом, актер – Творец. Он спокойно может стать кем угодно и не думать о десяти заповедях – режиссера, сценариста, директора театра, критиков, председателя Союза театральных деятелей, зрителей, коллег, конкурентов, жены и уборщицы.

Я запираю дверь своей комнаты, выключаю телефон, гашу свет и становлюсь перед зеркалом.

-Добрый вечер, позвольте представиться, я – Иуда.

Я никогда не был уникальным, но был умным. Я никогда и никому не верил на слово и не боялся потратить лишних полчаса, чтобы обдумать все возможные комбинации. Поэтому никому – ни жадному ростовщику, ни опытной шлюхе – никогда не удавалось обмануть меня. Глупые жалкие людишки, суетящиеся вокруг меня, привыкли приписывать свою  непонятливость высшим силам – добрым, или злым. Если пошел дождь, значит Бог услышал их молитвы. Если кто-то загадочно исчез, то его унесли злые духи. Если кто-то умнее их, здесь что-то нечисто, потому что человек не может быть умнее остальных. Меня они считали сыном дьявола, а Его – Бога.

Я не верил во всю эту “теорию злых и добрых духов”, и Ему я тоже не поверил. Поэтому я  и решил последовать за Ним, послушать, что Он говорит, подумать. И я понял. Иисус был гением. Все, что Он говорил, было правильно, но к сожелению все Его радужные планы были рассчитаны на прекрасный мир, где живут такие же гении, как и Он. Если тебя ударили по правой щеке, подставь левую. Врагу своему плати любовью, а ближнего своего возлюби, как самого себя. Разве это не прекрасно? Но подумайте сами, может ли так любить обычный человек? Я долго думал над этим и понял: не может. Пройдет много тысяч лет, пока на земле появится еще один Иисус, и еще столько же, чтобы их стало двое. А двое людей не могут стать родителями нового общества, нового мира.

Иисус так не думал. Недостаток ума людей он компенсировал обещаниями скорого Рая и угрозами вечных пыток в Аду. Надо сказать, это помогало, люди верили Ему, им хотелось верить, но я-то понимал, что это ненадолго. В конце концов им это все надоест, и они уничтожат тот лучезарный образ всевидящего и всепрощающего Бога-отца, который сами же создали под диктовку Иисуса. И это будет очень скоро. Однажды я сказал об этом Ему.

У всех гениев есть только одна проблема: они заведомо знают, что гениальны, поэтому  не терпят возражений. Иисус смотрел на меня своими безмятежными, все понимающими глазами. Когда я закончил, Он сказал, что я злой человек, потому и не верю в Царство Божие. А раз я не верю, то и не увижу его обещанный Рай. Я рассердился, не скрою. И тогда я попросил Его отпустить меня. Он не согласился. Лишь сказал, чтобы я шел спать, потому что утром нас будут ждать новые заботы.

Тогда я и решил предать Его. Не из злости, нет, и не из зависти. Это гении иногда завидуют друг другу, так ненасытны они в своей гениальности. А умные люди знают, что зависть бесполезна. Своим предательством я хотел остудить Его. Хотел показать, что люди, которые сегодня стоят рядом с Ним, могут предать Его и даже отречься от Него. Что люди, которые еще вчера молились Ему и клялись Его именем, могут разорвать Его на кусочки. Что людям не страшен Ад, вот уже несколько тысяч лет они живут в Аду, и им не нужен Рай, потому что они просто не представляют, что это такое и с чем его едят. Я хотел показать Ему, что людям не нужен Сын Божий, который поведет их к новой жизни. Им нужен кто-то, кто согласится стать козлом отпущения – отпущения всех их грехов.

Поверьте, если бы я не предал Его в четверг, кто-то другой непременно сделал бы это в пятницу, в крайнем случае в субботу. А так оно и случилось. Сегодня – две тысячи лет спустя, люди высмеивают Христа и его “теорию о большой любви и понимании”. Вы, дорогие мои, предали Христа, и предали намного хуже, чем я. А те, кто все еще считает себя верными Сыну Божию, заходя в церковь, бросают в ящик для пожертвований маленькую монетку и чувствуют себя героями. В одну копейку оценивают они Спасителя, а это, извините, меньше, чем тридцать серебрянников…

…На поклоне все аплодисменты достались Иуде.

Соня. Цветы для…

Не убей, не убей никого, даже если этот кто-то маленький и может поместиться у тебя на ладони. Даже если его можно переломить двумя пальцами, растоптать, смешать с грязью, плюнуть и забыть….

Не сорви… Не сорви цветок, не убей его. Так бы прозвучала одиннадцатая заповедь в стопервом Евангелии от вашего покорного слуги.

Ладно, оставим пафос. Просто я хочу сказать, что цветы рвать действительно жалко. Но, как и все заповеди, эта тоже вполне нарушима. Вы ведь сорвете цветы для своей любимой. Вот и я тоже. Просто запомните, если уж нарушать заповедь, так только для самых любимых людей.

Любовь, как известно, чувство гастрономическое. Все мы любим желудком. И все те жалкие комплименты, пошлые фразочки и дешевые подарки, которые несут нам любимые, и которые мы носим им, мы просто-напросто съедаем. Почему? Все очень просто: потому что человек прежде всего организм, а организму надо питаться, подпитываться и упитываться.  Подпитываться и упитываться можно чем угодно, но питаться надо правильно. Вообще люди травоядные, только они не хотят признаваться в этом. Им кажется, что отрицание своей сущности есть не что иное, как победа над природой и торжество разума. Они и не думют, что за каждую такую самонадеянную выходку, как, например, неправильное питание, природа отплатит им тысячей всяких болезней, инфекций, вирусов, болей в желудке и заболеваний мозга. Ну и что в этом разумного, идти против своей сущности? Поверьте, ничего.

Поэтому каждое утро я выхожу на улицу с огромным венком на голове и еще большим букетом в руках. И каждому встреченному мною несчастному голодному прохожему я даю три цветка, улыбаюсь и говорю самым сладким голосом, на который я только способна с моей вечно ангиной: “Кушайте на здоровье!” У голодных людей, как правило, плохо работает мозг.Наверно потому они отвергают мой дар, иногда даже посылают меня к Черту. Глупые, они не знают, что Черт  получает цветы по почте, зачем ему я?

Но однажды я встретила на улице полумертвое тело – все, что осталось от некогда здорового, но глупого человека. Я предложила ему цветы, и он не отказался. Он съел весь мой букет, потом проглотил венок и принялся слизывать цветочный узор с моего шарфа. Когда он закончил, его потухшие глаза вдруг ожили, он наклонил мою голову к своим сухим губам и прошептал: “Номерок дай….”

Через день он позвонил:

-Дай свой адресс, мне надо поговорить с тобой с глазу на глаз.

Он принес  мне огромный букет роз и съел его прямо у меня на глазах. Потом целый час запивал колючки водой и наконец сказал:

-Я гений, гений, гений, вундеркин!!! Цветы подарили мне небывалую мудрость и я… написал…

Он написал десять заповедей. И все они быи о людях и для людей. Неблагодарный! Ни слова о цветах!

Именно поэтому я добавила свою заповедь – одиннадцатую. Не сорви цветок, не убей его. А если все же решил убить, то лучше уж съешь. Может поумнеешь и не будешь больше убивать.

Соня. “Открыто”

Я открою свою контору и напишу на табличке: “Открыто. Центр защиты прав Бога”. Да, я сделаю это, кто-то ведь должен защищать МОИ права.

Вы, злые жестокие люди, вы создали меня из недр своей больной фантазии, а потом заставили служить вам и вашим жалим представлениям о том, что есть Бог. Сперва вы поместили меня в хаос. А знаете ли вы что такое хаос? Не знаете. В вашем чересчур комфортном мир никогда не было хаоса. А хаос, это когда все у тебя есть, но все сразу, и потому ничего не хочется, а отказаться не можешь, потому что это спасительное Ничего тоже где-то рядом, создает какой-то дополнительный оттенок, никому не нужный привкус. Представьте, что вам холодно, но в то же время и жарко. Так бывает при самой страшной лихорадке. А теперь представьте, что и темно, и свет режет глаза, что тихо, как в могиле, но в то же время барабанные перепонки готовы лопнуть в любую минуту. Тысячи цветов, тысячи запахов и звуков мелькают перед вашими глазами, и вы не можете уловить ни один из них, но в то же время отлично понимаете все, что происходит вокруг. Собственно, ничего не проходит, потому что это Хаос, здесь нет сейчас и потом, нет времени, а значит нет Жизни, а значит нет Смерти, то есть Надежды, что когда-нибудь все это кончится. 

Но вот вы пишете новый сценарий моей жизни. И я создаю МИр. Всего шесть дней, чтобы создать совершенство. Я управился в пять. А на шестой все испортил. Родился первый человек, и я ушел на покой. Вы назвали его Адамом, и я назвал его Адамом. Вы сотворили для него Еву, и я сотворил для него Еву. Вы не знали, что с ним будет, но сами придумали его историю, а я знал, но ничего не мог поделать. Я был настолько всемогущ, что смог создать рай, и так беспомощен, что не смог сохранить своего первого сына.

Потом вы – люди, сбежали из рая. Всю вину вы взвалили на меня, мол я выгнал Адама и Еву в наказание за…. Мне даже смешно говорить, за что. Это ваше представление о том, что может разгневать Бога, и только. Ах, если бы Адам догадаля бы съесть то самое запретное яблоко и хоть чуточку приблизиться к образу настоящего Бога, а не того жалкого существа, которое потом придумают его потомки, я бы отдал всю свою власть ему, а сам удалился бы на покой. Зарыл бы себя в песке забвения и просто-напросто исчез! Но, как я уже сказал, это ваше представление о бытие.

Итак, Адам и Ева не осмелились съесть это яблоко, этот желанный запретый плод. Ева возненавидела себя за то, что она недостатоно коварна, а Адам стал презирать себя за трусостть. День ото дня они терзали себя молчаливыми упреками, но все же не рвали то яблоко, которое никто у них не отнимал. Как вы думаете, если бы я не желал, чтобы мои агнецы съели это злополучное яблоко, я бы оставил его без охраны? Я бы полагался лишь на людскую?... На что, собственно, должен был ны я полагаться? На честность Адама, послушание Евы, на их преданность? Что я, по-вашему, дурак? Это вы, жалкие, злобные людишки, не ведаете, что творите, а я все знаю. И если перед Древом не было ангела с пылающим мечом, не значит ли это, что я хотел, чтобы мои подопытные кролики съели бы наконец этот плод. Как по-вашему, что нужно Богу? Слуги, которых у него и так полно и без которых он прекрасно обходится (он же всемогущий)? Или все-таки достойные наследники, готовые к познанию Вечности, Совершенства и Любви? Вам почему-то кажется, что мне не обойтись без миллионов слуг по всей планете, и вы служите мне после того, как заставляете себе подобных служить себе. А мне ведь слуги не нужны. Я, как понимаете, хорошо готовлю, раз смог заварить всю эту кашу.

Почему же Адам и Ева не остались в раю? Ответ очевиден: они сами ушли. Они поняли, что в моем совершенном мире они – единственные несоверенные, трусливые, беспокойные создания. Они не могли больше оставаться в раю потому что в душе у них не было рая.

Есть миф о том, что Бог дал человеку выбор. На деле человек сам придумал для себя этот выбор и с тех пор, то есть с самого начала, не считается с Богом.

В какой-то момент кому-то из вас почему-то открылась тайна Справедливости, причем открылась сама собой, я к этому никокого отношения не имею. И вот этот умный человек подумал, что я должен бы вас всех возненавидеть за ваш Вавилон, Содом, Гомору и вообще за все бесчеловечное человечество, которое вы успели к тому времени народить. И вот потоп, заметьте, опять-таки ваше представление о божьей каре. Мне же не нужен ни потоп, ни ковчег, ни семь казней египетских. Я бы, простите за выражение, плюнул на вас и ушел в какое-нибудь тихое местечко разводить пчел: вот поистине прекрасные трудолюбивые создания. Но нет, ваша гордыня никогда не позволила бы мне оставить вас, и я остался. Я почему-то спас Ноя, когда у меня был шанс избавиться от всей этой людской мороки. Потом написал Библию и дал ее Моисею и другим пророкам да апостолам, которые почему-то присвоили себе мои авторские права. Н смейтесь. Ведь Библия – слово Божье, но почему-то нет ни одного евангелия от Бога.

В какой-то момент кому-то из вас почему-то открылась тайна Справедливости, и тогда я стал всевидящим карающим Богом. Мне это не нравилось, потому что на вас уходило слишком много времени, а вы его не стоили. Но все же быть карателем лучше, чем тем, во что я потом превратился. Точнее вы певратили меня.

Наконец вам надоело жить в вечном страхе, и вы сделали меня ласковой наседкой, милиым, всевидящим но всепрощающим Богом, который любит вас всех (интересно за что?). Вы заставили меня отдать вам своего единственного сына, но это, повторяю, ваше представление о Боге и его божественном милосердии. Я же не смог бы быть таким жестоким по отношению к своему собственному сыну и его бедной матери. А вы смогли.

Вы долго корили себя за это, пугали скорой расправой, но ваш инстинкт самосохранения оказался сильнее любого бога. И чтобы оправдать всю нелогичность вашей истории, вы сделали из меня огородное пугало, готовое взять на себя всех ворон на вашей грядке. Я все вижу, все понимаю, я справедлив, но почему-то все прощаю. Более того, я люблю вас и стремлюсь на помощь каждому из вас, стоит вам только раскаяться или ПОДУМАТЬ, что вы раскаились. И я же должен хранить ваших царей, ваших деспотов, которые на деле могущественнее, чем я.

Вы поете псалмы и каноны, но мне, а себе, своей гениальности, благодаря которой я все вам прощаю и я же в ответе за все ваши грехи. Я Бог, с большой буквы, Бог, не имеющий право на маленькую, Бог, которому нельзя ошибаться, выбирать между Добром и Злом, потому что он всегда добрый, Бог, который не имеет выходных, не может уехать в отпуск, взять белютень, сорваться, в конце концов.

После всего этого кто из нас слуга, а? У кого нет никаких прав, даже самых необходимых? Чьи права нужно защищать?

Սասկեի օրագիրը

Օր առաջին
Օրագիր
Արդեն երեք ամիս է, ինչ նոր կյանք եմ սկսել Օրոչիմարուի ու Կաբուտոյի հետ (ինձ սխալ չհասկանաս): Կոնոխայում մնացած իրերիցս միայն քեզ եմ վերցրել, որ շարունակեմ գրառումներս: Չնայած, հին էջերը բոլորն էլ արդեն վաղուց ճղել եմ ու վառել: Ես վերջնականապես որոշել եմ մոռանալ անցյալը և նոր կյանք սկսել:
Երբեմն մտածում եմ, որ հին կյանքս այնքան էլ վատը չէր, մանավանդ ճաշի ժամերին եմ այդպես մտածում: Մեր խոհարարը Կաբուտոն է, իսկ նրա եփածը հեչ բանի պետք չի: Էլ չեմ խոսում նրա մասին, որ Կոնոխայում ռամեն ուտելուց միշտ կարելի էր մի օյին բերել Նարուտոյի գլխին ու մի լավ ծիծաղել: Իսկ էստեղ Օրոչիմարուն պահանջում է, որ ճաշի ժամանակ քար լռություն լինի: Երևի նրա ստամոքսն էլ մի առանձին ուղեղ ունի ու պիտի մի լավ կենտրոնանա մարսելուց առաջ: Նարուտոն էլ էր ասում, որ ուտելուց պետք է կենտրոնանալ: Մի անգամ էլ ես...
Չէ, չեմ հիշելու Նարուտոյին, որոշել եմ, չէ՞, նոր կյանք սկսել: Բայց այ քյաֆթար Իչեռակուի ռամենը հաճախ կհիշեմ, մանավանդ ճաշից հետո:

Օր երկրորդ
Օրագիր
Դու չես պատկերացնի, ինչքան ձանձրալի է այստեղ: Օրոչիմարուն ինձ ամեն ինչ թույլ է տալիս, ասենք, երբ ուզենամ, որտեղ ուզենամ, կարող եմ պարապել, պայթացնել, ավիրել, քանդել: Բայց ինքը իմ հետ համարյա չի պարապում: Միայն ասում է, որ գրադարանից այս կամ այն գիրքը վերցնեմ (մեկ-մեկ էլ էն այլասերված Ջիրայայի գրքերից է տալիս, միայն թե ձայնս կտրեմ ու հանգիստ թողնեմ նրան): Իսկ Կաբուտոն...
Նա շատ տարօրինակն է, այդ Կաբուտոն: Անընդհատ փակվում է դիահերձարանում, օրվա մեծ մասը այնտեղ է անցկացնում: Ես նույնիսկ կասկածում եմ, որ ինքը լպստում է դիակներին, որովհետև Օրոչիմարուն, երբ նրանից հետո մտնում է այնտեղ, միշտ գոռում է, որ անձեռոցիկ կամ զուգարանի թուղթ բերեմ: Էս Կաբուտոն միայն դիակներին չի լպստում, նա ամեն ինչ է լպստում: Հիմնականում այն, ինչ իրենն է համարում: Ու քանի որ այս որջում ինքը ամեն ինչն էլ իրենն է համարում, ամեն ինչ էլ լպստում է, նույնիսկ իմ սյուրիկենները: Այնպես որ ես ստիպված եմ լինում ամեն անգամ պարապելուց առաջ մի լավ զուգարանի թղթով սրբել դրանք: Ամեն օր գնում եմ հարևան խանութ՝ զուգարանի թղթի համար: Տեսնես վաճառողը ի՞նչ է մտածում: Չնայած էդ պառավը բութ է, առհասարակ չի մտածում:

Օր երրորդ
Օրագիր
Փորձում եմ սառնասիրտ լինել, ինչպես իսկական նինձյա, բայց չի ստացվում:
Ես վերջապես իմացա, Կաբուտոն ումից է սովորել ամեն ինչ լպստել:
Ասե՞մ:
Օրոչիմարույից, բա էլ ումից պիտի սովորեր. մենք այստեղ երեքով ենք: Մնացած խամաճիկները ապրում են գոմում, ու դա ճիշտ է, դրանք լրիվ անասուն են:
Ամեն դեպքում հիմա, երբ իմացա, որ Օրորչիմարուն էլ է այդ լպստելու մանիայով ատառապում, երկու անգամ ավելի շատ զուգարանի թուղթ եմ գնում: Ու ինձ թվում է, որ այն բութ վաճառողի մտքում վերջապես ինչ-որ բան ծագել է, որովհետև երեկ շատ տարօրինակ կերպով նայեց ինձ, իսկ երբ դուրս եկա խանութից, սկսեց հռհռալ:
Ամեն դեպքում ես ինձ խղճում եմ: Երբեմն մտածում եմ, մի՞թե եղբորիցս վրեժ լուծելու գաղափարը այնքան լավն էր, որ դրա համար պիտի էսքան չարչարվեմ:
Էհ, զայրույթս զսպելու համար լուսանցքում հայհոյանքներ եմ գրում: Չնեղանաս, քեզ չեն ուղղված:

Օր չորրորդ
Օրագիր
Վերջապես իսկական նինձյա եմ դարձել՝ սառնասիրտ ու դաժան: Գիտե՞ս, որտեղից իմացա:
Այսօր առավոտյան Կաբուտոյին ասեցի, որ եթե մի կարգին զբաղմունք չգտնի իմ համար կամ Օրոչիմարուին չհամոզի, որ հետս ավելի շատ պարապի, ես էլ կսկսեմ լպստել ամեն ինչ, ու կտեսնենք, ով ավելի արագ կլինի: Դե, Կաբուտոն արդեն այնքան էլ ջահել չի, չնայած ամեն ինչ անում է, որ ոչ ոք գլխի չընկնի: Չգիտեի՞ր, նա մազերը ներկում է: Չնայած ես չեմ հասկանում, ի՞նչ իմաստ ունի մի փոքր ճերմակած մազերը սպիտակ ներկել: Էսպես պապիկիս է նմանվում, կամ իր պապիկին: Ինչևէ, Կաբուտոն վախեցավ ու ինձ մի գիրք տվեց:
Հայերենի ինքնուսույց է: Ասեց, որ թեկուզ պայթեմ-տրաքվեմ, չեմ կարող սովորել: Ես էլ ասեցի, որ իմ անունը Կաբուտո չի, այլ Սասկե է՝ Ուչիհա Սասկե:
Լավ եմ արել, չէ՞:
Արդեն սկսել եմ հայերն սովորել: Այնքան էլ դժվար չի, մանավանդ եթե հաշվի առնենք, որ այս առնետաբնում ինձնից բացի ոչ ոք այդ լեզուն չգիտի ու ոչ ոք չի կարող բացահայտել սխալներս:

Օր հինգերորդ
Օրագիր
Կատաղությունից չգիտեմ, ինչ անեմ:
Հազիվ էի մտքիցս հանել Կոնոխան ու հին կյանքս, երբ այսօր նամակ ստացա այդ տխմար Նարուտոյից: Որտեղից է իմացել հասցես, չգիտեմ, բայց ես մի օր կսպանեմ նրան դրա համար:
Մի տեսնես՝ ինչ է գրում: Լիքը անհետաքրքիր մանրամասներ իր տխմար կյանքից: Բայց մի բան ինձ հետաքրքրեց:
Նարուտոն ասում է, որ Սակուրան կծել էր լեզուն ու իրեն ասել Նարուտո ջան, Նարուտո-չանի փոխարեն: Նարուտոն իհարկե անգրագետ է, բայց ես հո միանգամից հասկացա, որ Սակուրան էլ է հայերեն սովորում: Դա լավ է, մենք իրար հայերեն նամակներ կգրենք, այնպես որ անելու բան կունենամ:
Հա, մեկ էլ էդ զզվելի Նարուտոն ասում է, որ իր ապուշ սենսեյի հետ գալու է մեզ հյուր:
Բա գիտե՞ս ով է նրա սենսեյը: Չես հավատա: Էն այլասերված Ջիրայան է, դե, որ ես պատմում էի:
Օրոչիմարուն որ իմացավ, որ գալու են, էնպես ուրախացավ: Կաբուտոյին ուղարկեց խանութ, որ տորթ ու կոնյակ բերի (իզուր, հազիվ թե նույնիսկ Նարուտոյի նման ապուշը կուզենա լպստած տորթ ուտել): Կաբուտոյի բերած կոնյակն էլ հայկական է: Ասում են, ամենալավ կոնյակն է աշխարհում: Նույնիսկ ափսոսում եմ, որ էդ գյոզալական խմիքչը Նարուտոյի ու Ջրայայի նման անշնորհքներն են լակելու:
Սպասիր, մտքովս մի լավ բան անացավ: Եթե Նարուտոն որոշել է հիշեցնել ինձ իր անիմաստ գոյության մասին, ես էլ նրան հին օրերը կհիշեցնեմ:

Օր վեցերորդ
Օրագիր
Նարուտոյի տխամարությունը պարզապես սպանում է: Հայերեն հայհոյանքները նա, իհարկե, չհասկացավ (Սակուրան էր թարգմանել ինձ համար): Բայց նա ոչինչ չհասկացավ, նույնիսկ երբ ճապոներեն թարգմանեցի ասածներս:
Բա էդ Ջիրայային տեսնեիր: Վարտիքից հանեց մի փոքրիկ ծոցատետր ու ծամած-կերած մի մատիտ ու սկսեց գրանցել ասածներս: Երևի իր հաջորդ աննորմալ գրքում կօգտագործի դրանք: Վատն էլ այն է, որ մեռնի, չի նշի ինձ որպես համահեղինակ: Արդար չի:
Հա, մոռացա ասել: Նարուտոն ուզում է ինձ հետ մնալ: Ջիրայան էլ դեմ չի: Դե պարզ է դեմ չի, ինքն էլ է ուզում մնալ Օրոչիմարուի հետ: Փառք շարինգանիս, Օրոչիմարուին մի տխմար տեսիլք ցույց տվեցի, իբր Նարուտոն էլ է լպստում մեր որջի եղած-չեղածը, այնպես որ նա վռնդեց նրանց: Երևի վիրավորվել է, որ Նարուտոն իր մոտ չի սովորել լպստելը, բայց իրեն այդքան անբռնազբոս կերպով է պահում, այն էլ ուրիշի տանը, եթե իհարկե մեր կիսագոմը կարելի է տուն անվանել:

Օր յոթերորդ
Օրագիր
Ես հասկացա, որ իմ նոր կյանքը իսկի կյանք չի: Ես որոշել եմ փախչել այստեղից:
Ասե՞մ՝ ուր:
Հայաստան:
Իսկ ի՞նչ, լեզուն արագ եմ սովորում, ինքնուսույցն էլ հետս կվերցնեմ: Մի երկու բառարան էլ կթռցնեմ Օրոչիմարուի գրադարանից ու կգնամ Հայաստան: Չնայած, ասում են, Հայաստանում համարյա հայ չի մնացել: Բոլորը գնացել են մի ուրիշ երկիր, որը նրանք Խոպան են անվանում: Չգիտեմ, այդ բառը հայերեն ինչ է նշանակում, բայց կարելի է Սակուրայից հարցնել:
Վերջ: Ժամանակն է հրաժեշտ տալ լպստած սյուրիկեններին ու զուգարանի թղթի անվերջ փաթեթներին: Ոչ մի գարշահոտ ճաշ, ոչ մի տխմար Կաբուտո, ոչ մի այլասերված Օրոչիմարու՝ իր մանկության ընկերներով ու իրենց դեբիլ աշակերտներով: Վերջ, ժամանակն է մտածել սեփական կյանքի մասին:
Հա, քեզ հետս չեմ տանի: Ավելին, հենց հիմա կայրեմ, որ Օրոչիմարուն չկարդա էս վերջին գրառումս:
Դե ի՞նչ ասեմ: Այսքան չարչարվելուց հետո վերջապես իսկական նինձյա եմ դարձել՝ սառնասիրտ ու դաժան: Մնաս արով, տխմար օրագիր:

Էտյուդ: Նոյան տապան

Դըմփ-դըմփ-դըմփ...
Նրանք կգան... Կխանգարեն... Նրանք միայն խանգարում են... ուրիշ ոչինչ անել չգիտեն...
Չէ՜, ինձ արդեն չեն կանգնեցնի: Միակ բանը, որ կարող է...
Միացրե՛ք: Միացր՛ք այդ անտերը:
-Եթերում եղանակի տեսությունն է: Երկիր մոլորակում այսօր արևոտ օր է սպասվում: Անամպ երկինք, մի քիչ շոգ կեսօր, մի խոսքով ամեն ինչ իդեալական բարբիքյույի համար:
Գրո՛ղը տանի ձեզ էլ, ձեր բարբիքյուն էլ, ձեր արևոտ եղանակն էլ: Արևն էլ թող գրողը տանի: Լսում ես, անիծված լինես դո՜ւ: Դու արդեն վաղուց լուռ վկայից դարձել ես հանցակից, հանցակի՜ց:
Բայց ոչինչ, կգա մի օր, որ այս նույն տխմար ձայնը կասի.
-Բարբիքյուն հետքձգվում է: Սպասվում է հորդառատ անձրև:
Այո, ոչ մի բարբիքյու, ոչ հիմա, ոչ վաղը, ոչ էլ երբևէ: Երկիր մոլորակում սպասվում է ջրհեղե՜ղ...
Վերջ, վերջ, գործի անցիր: Պետք է արդեն այս րոպեից պատրաստ լինել:
Ես տապան եմ կառուցում:  Այն արդեն համարյա պատրաստ է... Քիչ բան է մնացել: Բայց ամենակարևորը, ամենակարևորը, ամենադժվարը... Պետք է որոշել հրավիրվածների ցուցակը:
Ավանդույթի համաձայն՝ զույգ-զույգ ամեն տեսակ անասունից: Զույգ-զույգ, որ նոր աշխարհում ոչ մի կենդանի շունչ չպակասի: Ոչ մի...
Դըմփ-դըմփ-դըմփ...
Բայց ի՞նչ պարտադիր է, բոլորին հրավիրեմ: Նոր աշխարհը մեր այս կաթսայից ավելի լավը պիտի լինի: Ասենք, ի՞նչ գործ ունեն նոր աշխարհում ուտիճները՝ այդ զզվելի արարածները: Նրանցից ոչ մի օգուտ չկա, միայն վազում են մի անկյունից մյուսը և այնպես անում, որ առանց այդ էլ զզվելի աշխարհից նորից ու նորից զզվես: Խավարասերներ...
Չէ՜: Ես չպիտի դատեմ: Ուտիճներին էլ կվերցնեմ: Թող իրենք որոշեն իրենց ճակատագիրը նոր աշխարհում: Գուցե նրանց տրորեն փղերը, կամ աղվեսները ուտեն, բայց դա թող լինի ոչ իմ կամքով: Բոլորն էլ շնչում են, ուրմեն ոչ ոք իրավունք չունի ուրիշին դատել...
Դըմփ-դըմփ-դըմփ...
Հա՜, մոռացա ասեմ: Անասուններից ամենից զզվելին ասունն է...
Մարդուն չեմ վերցնի...
Կամ չէ՛. կվերցնեմ: Բայց միայն մեկին: Թող տեսնի նոր աշխարհը, թող ծերանա՝ անկարող զավակ ծնելու: Թող հասկանա, որ այս աշխարհում վերջինն է, և որ իրենից հետո մարդկություն էլ չի լինի: Թող կառչի կյանքից և ամեն օր աղաչի երկնքին.
-Մի ժամ էլ, խնդրում եմ, թող մարդկությունը գոյատևի մի ժամ էլ...
Թող փտելիս անգամ փորձի բացել աչքերը: Թող տանջվի՝ չկարողանալով անգամ հանգիստ մեռնել: Ու վերջին րոպեին թող երանի տա նախկին կյանքին և մազերը պոկի, որ հին աշխարհում չկարողացավ լինել իմաստուն... Չկարողացան... բոլորը... և ոչ ոք չկարողացավ...
Դըմփ-դըմփ-դըմփ...
Կապիկներին էլ չեմ վերցնի: Ի՞նչ իմանաս, գուցե այն կոստյումավոր պարոնն իրավացի էր, և կապիկներից կառաջանա մի նոր մարդկություն: Չե՛մ ուզում, չի՛ լինի:
Ինչու եմ դատո՞ւմ: Նոր չէ՞ի ասում, որ չի կարելի դատել...
Չի կարելի, երբ չես հասկանում՝ ինչու: Իսկ ես մարդ եմ, ես հասկանում եմ: Մարդիկ «ինչու» չեն ճանաչում: Մարդկանց գոյատևման շարժիչ ուժը անկուշտ ցանկությունն է՝ կյանքից հետո էլ մի բան պոկելու, տանելու, թաքցնելու, փայփայելու: Իսկ թե ինչներին է պետք, իրենք էլ չգիտեն: Դամբարաններ են կառուցում, սևահողը վերածում գերեզմանոցի, որ մոլախոտից բացի այնտեղ էլ ոչինչ չկանաչի: Մի տեսակ մանկապարտեզային նեղացկոտություն կա բոլոր մահացածների շիրմաքարերին. <<Աստ հանգչում է>>... Ես հանգչում եմ այստեղ, դե ուրեմն թող էլ ոչինչ այստեղ չկանաչի, չաճի, չապրի, թող միայն հանգչի, որ ես մխիթարվեմ նրանով, որ միակը չեմ:
Եթե չհասկանայի այս ամենը, երբեք չէի դատի: Բայց որ հասկանում եմ... Ախր ես էլ եմ մարդ, ու նույն հիվանդությամբ ես էլ եմ տառապում:
Դըմփ-դըմփ-դըմփ...
Ես չեմ նստի այդ անիծյալ տապանը: Թող մեկ ուրիշը լինի վերջինը՝ այն գիտակցությամբ, որ առաջինը էլ երբեք չի՛ լինի: Թող մեկ ուրիշը անիծի աշխարհը իմ չարության համար: Ես չեմ ուզում: Ես գիտեմ, որ համաշխարհային օվկիանոսի հատակին իմ մարմինը հանգիստ չի հանգչի, ու մանկապարտեզային նեղացկոտությամբ կկրծոտի շուրթերը, որ իր դիակի շուրջը շարժ կա, շունչ կա, կյանք կա... Իսկ ինքը հանգչում է, և բոլորն են հանգչում՝ իր պատճառով: Չե՛մ ուզում: Պատասխանատվություն չեմ ուզում՝ վաղվա օրվա համար: Ես ո՜ւր, վաղն ո՜ւր, ինձ հետ այն ոչ մի կապ չունի: Թող նա՛ մտածի, որ վերջինն է մնալու՝ միակը, մենակը...
Ինձ էլ արդեն չես կանգնեցնի, եթե միայն...
Միացրե՛ք, միացրե՛ք:
-Եթերում եղանակի տեսությունն է: Բարբիքյուն հետաձգվում է: Երկիր մոլորակում սպասվում են հորդառատ անձրևներ: Այսօր, վաղը,...
Միշտ....

Սակուրայի օրագիրը

Օր առաջին
Բարև, սիրելի օարգիր:
Արդեն երեք ամիս է, ինչ Սասկե-կունը փախել է մեր գյուղից ու գնացել Օրոչիմարուի մոտ: Մենք բոլորս շատ տխրեցինք, հատկապես ես: Կակաշի սենսեյը վշտից ցրեց մեր թիմը ու խորացավ իր խուժան գրքերի մեջ: Նարուտոն էլ գնաց Ջիրայայի մոտ պարապելու, այնպես որ ես մնացի մենակ: Սկզբում որոշել էի գնալ Ցունադեի մոտ, բայց այդ տարօրինակ պառավը օր ու գիշեր Շիզունեի հետ փակվում է իր առանձնասենյակում, ու ինչ-որ բանի մասին են փսփսում:
Այս միայնությունը ինձ սպանում է: Իսկ ամենավատն այն է, որ անելու բան չկա: Սկզբում  Տենտենի ու  Հինատայի հետ ուզում էինք աղջկական թիմ ստեղծել՝ Կուրենայ սենսեյի գլխավորությամբ, բայց չստացվեց, Նեջին հասցրեց Հինատայի հոր ականջին, իսկ նա շատ խիստ է...
Հա՜, ինչի՞ համար եմ այս ամենը պատմում: Ուզում եմ ասել, սիրելի օրագիր, որ ես լիքը ազատ ժամանակ ունեմ և հիմա սովորում եմ հայերեն:
Շատ դժվար լեզու է: Ու շատ ծիծաղելի: Ճապոնական բոլոր անունները հայերեն շատ տարօրինակ են հնչում: Ասենք իմ անունը հայերեն հնչում է Սակուռա: Չնայած, ուրիշ տարբերակ էլ կա՝ Սակուրա: Հայերը երկու տեսակ ռ ունեն՝ մեկը կոպիտ, մյուսը՝ փափուկ: Այդ փափուկ ռ-ն իմ անունը շատ կանացի է դարձնում: Բայց մի վատ բան կա: Հայերենում շեշտը դրվում է վերջին վանկի ձայնավորի վրա: Հիմա ի՞նչ է ստացվում՝ Սակուրա՛, Սասկե՛, Նարուտո՛, Կակաշի՛, Նեջի՛:
Նեջիի անունը որ շատ ծիծաղելի է հնչում: Ոնց որ հրամայական եղանակի բայ լինի: Չնայած դրան հասնում է, շատ է քիթը ցցում: 

Օր երկրորդ
Բարև, սիրելի օրագիր:
Պարզվում է հայերենում էլ հատուկ ածանց կա, որ ավելացնում են անուններին, ինչպես մեր -կունը, -սանը, -չանը: Ի դեպ այդ ածանցը շատ նման է մեր -չանին: Բայց հնչում է այսպես՝ ջան: Այն գրվում է անունից հետո ու անջատ, ոչ թե գծիկով: Ու այդ ածանցը ավելացնում են միայն սիրելի մարդկանց անուններից հետո: Որ գնամ Սասկե-կունին տեսակցության, կասեմ՝ Սասկե ջան: Տեսնես ի՞նչ կմտածի:
Հալվում եմ այդ մտքից: Երևի դեռ սիրում եմ նրան: Չգիտեմ: Ամեն դեպքում Սասկե ջան լավ է հնչում: 

Օր երրորդ
Առանց բարևի:
Էս Նարուտոն զահլաս տարավ: Անընդհատ գալիս է, ինչ-որ բաներ փսփսում, վերջում էլ ասում <<դա տեբայո>> ու գնում: Էնքան ասեց, որ ես էլ սկսեցի ամեն երկրորդ բառից հետո <<դա տեբայո>> ասել: Փորձեցի թարգմանել հայերեն, չստացվեց: Չէ, ամեն դեպքում պետք է Նարուտոյից հարցնել, ի՞նչ է այդ գրողի տարած բառը նշանակում, թե չէ ասում-ասում է, բայց  ինքն էլ երևի չի հասկանում, ինչ է ասում:
Ի դեպ Նարուտոյի անունն էլ այդ փափուկ ռ-ով ուրիշ կերպ է հնչում: Նրան նույնիսկ գեղեցկացնում է այդ փափուկ ռ-ն: Գնամ, ասեմ՝ Նարուտո ջան, տեսնեմ ի՞նչ կասի:

Մի քանի ժամ հետո
Ապուշը իսկի չհասկացավ, որ հայերեն ասեցի: Տգետ, տխմար, իմաստակ, անգրագետ, էլ ի՞նչ բառ գիտեմ հայերեն, որ դրան ասեմ: Դեբի՜լ: Դեբիլը մտածեց, որ լեզուս կծել եմ, դրա համար եմ չանի փոխարեն ջան ասում:

Օր չորրորդ
Բարև, օրագիր ջան: Դեմ չես, չէ՞, որ քեզ էդպես դիմեմ:
Այսօր թերթում էի հայերեն-ճապոներեն բառարանը: Մի քանի նոր բառ սովորեցի: Ու էդ նոր բառերից հետո... մի քիչ ամաչում եմ Կակաշի սենսեյին անունով դիմել: Որ իմանաս հայերենում ինչ բառ կա, որ գրեթե համահունչ է մեր սենսեյի անվանը, ու այդ բառը ինչ է նշանակում, կհասկանաս ինձ: Լավ, ես լուսանցքում կգրեմ, բայց դու ոչ ոքի չասես, հա՞: Ամոթ է:
Իսկ ամենավատն այն է, որ չգիտեմ, ինչ անեմ, հո խեղճ սենսեյից չեմ թաքնվելու: Ճիշտ է, մենք հիմա համարյա չենք շփվում, բայց միևնույն է, պետք է մի բան մտածել, թե չէ կհանդիպենք փողոցում, իսկ ես նույնիսկ չեմ կարողանա մարդավարի բարևել:
Լավ, իմացա: Նրան սենսեյ ջան կասեմ: Հաստատ դուրը կգա:

Օր հինգերորդ
Բարև, օրագիր ջան:
Այսօր այդ տխմար Նարուտոն էր եկել: Ասեց՝ գնում ենք Ջիրայայի հետ Օրոչիմարուի որջը՝ Սասկե-կունին տեսնենք: Էնքան խնդրեցի, որ ինձ էլ տանեն, բայց չտարան: Զզվում եմ էդ Նարուտոյից: Մինչև վերադառնա, մի երկու հայհոյանք կսովորեմ հայերեն, որ հենց գա, ասեմ: Չնայած էդ անգրագետը միևնույն է ոչինչ չի հասկանում:

Օր վեցերորդ
Օրագիիիիիիիր:
Չես հավատա: Սասկե-կունից նամակ եմ ստացել: Վերջապեեեեեես:
Չգիտեմ որտեղից, իմացել է, որ հայերեն եմ սովորում: Մի քանի բառ է ուղարկել, խնդրել է թարգմանել: Տարօրինակ բառեր է ուղարկել Սասկե-կունը: Նրա ծնողները որ ողջ լինեին ու իմանային, որ իրենց տղան այդպիսի բառեր է օգտագործում, հաստատ մի լավ կքոթակեին վզին, որ իմանար: Է՜հ, Իտաչի-սանը ինչ էր մտածում, որ եղբորը թողեց-գնաց: Չնայած, երևի Օրոչիմարուից է սովորել:Այդ ճգնավորները բոլորն էլ այդպիսին են, ես հո գիտե՜մ:
Հա, ամենակարևորը չասեցի: Սասկե-կունը ասում է, որ իրենց մոտ հյուրեր են եկել, ու ինքը ուզում է հայերեն մի երկու քաղցր խոսք ասել նրանց: Տեսնես էդ ո՞վքեր են եկել իրենց հյուր:  Չլինի՞ Նարուտոն է իր խուժան սենսեյի հետ: Եթե այդպես է, սիրով կթարգմանեմ: Չնայած էդ երկու տխմարենրը հաստատ ոչինչ չեն հասկանա: Իրենք ո՜ւր, հայերենի պես դժվար լեզուն ո՜ւր:

Օր յոթերորդ
Սիրելի օրագիր ջան:
Չես պատկերացնի, ինչքան ձանձրալի է մեր Կոնոխայում: Սենսեյ ջանը իր գրքերից դուրս չի գալիս: Բոլոր ընկերներս գաղտնի հանձնարարություններ են ստացել: Նարուտոն մինչև հիմա չի վերադարձել: Այնպես որ ես բոլորովին մենակ եմ ու պարապ-սարապ հեռուստացույց եմ նայում:
Որոշել եմ սովորել խոսակցական հայերենը: Մի ֆիլմ եմ վերցրել սկավառակների խանութից, կոչվում է <<Աննա>>: Կամ չէ, ճիշտ կլինի կարդալ այսպես՝ <<Աննա՛>>: Շաաատ երկար ֆիլմ է: Այդքան երկար ֆիլմ դեռ չէի տեսել:
Տեսնեմ ինչի՞ մասին է: Ասում են՝ հայկական ֆիլմերը շատ հուզիչ են: Իսկ ինձ իմ տխուր վիճակում հենց դա է պետք:

Մի ամիս հետո
Սիրելի օրագիր ջան:
Կներես, որ այսքան ժամանակ ոչինչ չէի գրում: <<Աննա՛ն>> էի նայում: Իրոք հուզիչ է, մանավանդ գլխավոր հերոսուհին: Նա այնքան դժբախտ է, այնքան դժբա՜խտ: Որ տեսնում եմ, ինչքան է տառապում խեղճը, ինձ թվում է, որ իմ սեփական տանջանքը պարզապես մանկական խաղալիք է:
Երբեմն Աննա՛ն այնքան վշտացած է լինում, որ ինքն էլ չի նկատում, որ մի բանը հազար անգամ կրկնում է: Դե գիտես, հուզված մարդիկ այդպես են: Ես էլ, որ Սասկե-կունը նոր էր փախել Կոնոխայից, անընդհատ միայն մի բան էի կրկնում՝ Սասկե-կուն, Սասկե-կուն: Բայց հետո անցավ: Իսկ Աննա՛յի մոտ չի անցնում: Ո՜նց է երևում, որ շատ դժբախտ է: Էստեղ են ասել՝ հայի բախտ: Խե՜ղճ աղջիկ:
Ի դեպ, ես վերջապես իմացա, ինչ մասին էին բամբասում Ցունադեն ու Շիզունեն: Նրանք էլ են նայում <<Աննա՛ն>> ու անընդհատ քննարկում են: Բայց նրանք ճապոներեն կրկնօրինակումն են նայում, հայերեն չգիտեն: Այնքան էլ հաջող կրկնօրինակում չէ, գլխավոր հերոսուհու սեյուն այնքան անտարբեր է խոսում, կարծես էկրանին խխունջների կյանքից դոկումենտալ ֆիլմ են ցույց տալիս:
Երբ Ցունադեն իմացավ, որ ես հայերեն գիտեմ, շատ ուրախացավ: Այնպես որ հիմա Շիզունեի հետ երեքով երկրորդ եթերաշրջանն ենք նայում: Դե գիտես՝ կան հարցեր, որոնք պատասխաններ են պահանջում:
Կհանդիպենք երկրորդ եթերաշրջանից հետո, օրագիր ջան-սան-չան-կուն: )))

Սոֆի: Օճառի չափ...

Կան մարդիկ, ովքեր սառը ջրով են լողանում:
Կան մարդիկ, ովքեր սիրում են եփվել լոգարանում:
Իմ ցնցուղը գոլ է: Ջրի կաթիլները հերթով գլորվում են ուսերիցս ներքև: Տեսնես ի՞նչ են մտածում՝ լոգարանի սառնությանն ու կոպտությանը բախվելիս...
Օճառը ուզում է դուրս պրծնել ձեռքերիցս: Նրան համարյա հաջողվում է այդ: Բայց ես բռնում եմ այն օդում ու անխնա քսում մաշկիս:
Այն մարդը, ով առաջինն է հորինել սպունգը, երևի շատ չար մարդ է եղել: Նա չէր ուզում, որ մարդիկ հպվեն օճառի ողորկ մակերևույթին, դրա համար էլ հորինեց այդ փափուկ ծակծկված գործիքը: Եվ արդեն քանի տարի է մարդկությունը հնազանդվում է նրա հնարամիտ չարությանը: Բայց ես այսօր անհնազանդ եմ...
Մի պահ կատաղում եմ: Ծակոկտկեն սրտումս կուտակված ագրեսիան թափում եմ մաշկիս և օճառի վրա: Վերև-ներքև... Ես այսօր վերջնականապես պիտի ազատվեմ այդ կեղտից...
Օճառը մարմինս դարձնում է չափից դուրս նուրբ ու հարթ: Մի կողմ եմ դնում այն և մատների ծայրերով սկսում եմ լվանալ ինձ: Օճառոտված մատներս սահում են օճառապատ մաշկով: Ի՜նչ քնքուշ է օճառը: Ափսոս նա չկարողացավ այդքան քնքուշ լինել...
Ամեն անգամ, երբ դիպչում էր ինձ, մաշկիս մնում էին նրա մատնահեթքերը՝ կապույտ: Ու ամեն անգամ, երբ լոգարանում զննում էի մարմինս ու հաշվում կապտուկների թիվը, մեջս ինչ-որ բան ըմբոստանում էր: Ասում էի նրան այդ մասին: Իսկ նա անդադար կրկնում էր.
-Դու պետք է ինձ ընդունես այնպիսին, ինչպիսին ես կամ: Թե չէ էլ ի՞նչ սիրո մասին է խոսքը:
Ես էլ չէի հասկանում, այդ ի՞նչ սիրո մասին է խոսքը, չէ՞ որ նա չէր բարեհաճել անգամ խոստովանել ինձ իր զգացմունքների մասին: Բայց միևնույն է, այնպես էր ստացվել, որ մեր դուետում հարմարվողը, հանդուրժողը, տանողը, ներողը և ներողություն խնդրողը ես էի:
Նա մի անտանելի սովորություն ուներ: Անսպասելի մտնում էր սենյակ, կողպում էր դուռը և սկսում ճղել շորերս: Ես հասկանում էի, ինչ է լինելու հետո, և ինչ-որ մազոխիստական հաճույքով էի սպասում այդ հետոյին /դա էլ էր շատ կոպիտ անում/, բայց շորերս ափսոս էին: Այսպես մի անգամ պատռեց սիրածս զգեստը: Ես ջղայնացա: Որոշեցի թույլ չտալ, որ գա հետոն, այլ միանգամից սկսել լուրջ խոսակցությունը, որը պլանավորել էի դեռ ամենասկզբում:
Նա ջղայնացավ: Որոշեց պատժել ինձ: Ապտակեց: Հետո երկու շաբաթ ինձ չէր նայում: Գիտեր, որ տանջվում եմ:
Ես էլ գիտեի, որ տանջվում եմ, բայց այ ինչու՝ չգիտեի:
Շատ էր սիրում, երբ ես ներողություն էի խնդրում: Սիրում էր ստորացնել ինձ: Կարծես դա նրան ավելի մեծ հաճույք էր պատճառում, քան այն, ինչ պիտի լիներ իմ նվաստացումից հետո: Այս անգամ էլ այդպես եղավ: Երկար ներողություն էի խնդրում, անգամ ծնկի իջա:
Նա շարունակում էր փքվել: Թանկացնում էր իրեն:
Հանկարծ մի բան ճտաց հոգուս խորքում: Հիշեցի մանկական երզանքիս մասին՝ հանդիպել արքայազնի՝ կարևոր չէ, սպիտակ նժույգով, թե առանց դրա, միայն թե կիրթ և նուրբ լինի: Հասկացա, որ սա իմ երազանքը չէր և երբեք չի դառնա: Մտածեցի՝ գրողը քեզ տանի, անինքնասեր ապո՛ւշ: Եվ գրողը ինձ տարավ: Տարավ հեռու-հեռո՜ւ:
Նա այլևս չտեսավ ինձ:
Ու հիմա կատաղությունից կարմրած՝ հոգուս ծակոտկեներում կուտակված ագրեսիան օճառոտված մատներիս ծայրերից թափում եմ օճառապատ մարմնիս վրա:
Ես պետք է ջնջեմ այդ անիծյալ մատնահետքերը մարմնիս և հոգուս մակերևույթից:
Տաք ջուրը վերջանում է, և ստիպված եմ լինում ինքնամաքրման պրոցեսն ավարտել սառը ջրով: Հետո փաթաթվում եմ սրբիչի մեջ և սկսում ճզմել մազերս: Մատներիս ծայրերին դեռ մի քիչ օճառ կա, մի քիչ օճառային քնքշություն:
Ու հանկարծ մի չափից դուրս ամոքիչ միտք է անցնում ուղեղիս ծակոտկեներով...
Փաստորեն նա մի օճառի խելք էլ չուներ...

Էտյուդ: Երազանքի տերը

Մեռնելը հեշտ է, ապրելն է դժվար...
Սպանելը հեշտ է, ներելն է դժվար...
Սա անքակտելի ճշմարտություն է, որը վախեցնում է մարդկանց և ստիպում ընտրել չարության ուղին: Կամ ճանապարհը, թող շատ պաթետիկ չհնչի: Որովհետև ամեն ինչ չափից դուրս պարզ է:
Դժվարությունը ստիպում է մեզ...
Չէ, չի ստիպում: Այս աշխարհում ոչինչ չի կարող ստիպել մեզ փոխել արդեն ընդունված որոշումը, պարզապես երբեմն մեզ հուշում են, որ մենք ճիշտ ընտրություն կատարենք:
Բարի լինելը հեշտ չէ: Ընտրում ենք չարը: Ճիշտ որոշում է:
Չէ, իրականում դժվար չէ՜: Իրականում չարից խուսափելը հեշտ է, իսկ բռնությունից հրաժարվելը ավելի հեշտ... Պարզապես սպանությունից առաջ փակիր աչքերդ և փորձիր պատկերացնել՝ ում ես դու սպանում:
Երկու աչք, երկու ականջ, քիթ, բերան, միշտ սոված ստամոքս, միշտ անհանգիստ սիրտ՝ ոչ այնքան մեծ, որքան ստամոքսը, և մի երազանք՝ ավելի լավը լինելու, որը հաճախ մնում է միայն երազանք:
Փակիր աչքերդ, Մարդասպան, ու փորձիր հիշել...
Կրոնը մեզ հանդուրժողականություն և համեստություն էր սովորեցնում:
Հանդուրժողականությունը ամբողջ կյանքում այդպես էլ չսովորեցինք, որովհետև դա սովորելու կամ սովորեցնելու բան չի, դա, ինչպես ասում են, մեջից պիտի լինի:
Իսկ համեստությունը... Համեստությունը գյուտ չէ: Համեստությունը տառապանք է...
Մենք դա շատ շուտ ենք հասկանում ու հրաժարվում ենք դրանից: Հետո էլ տանջվում ենք խղճի խայթերից:
Չէ, իրականում խղճի խայթերից չենք տանջվում: Առհասարակ խիղճը չի տանջում: Խիղճը միայն ճշմարտությունն է մատնանշում: Իսկ տանջվում ենք մենք ինքներս, տանջվում ենք անհամեստությունից՝ սեփական սխալը նկատելու:
Ցանկացած բարեկիրթ երիտասարդ մանկուց գիտի, որ իսկական ջենթլմենը նա չէ, ով չի թափի աղը սփռոցին, այլ նա է, ով չի նկատի՝ ինչպես դա արեց իր հարևանը: Այդ դեպքում ինչո՞ւ այդ նույն կանոնը ընդունելի չէ սեփական վերքերին աղ թափելու պարագայում:
Ինքնախարազանումը նույնպես խրախուսվում է: Բայց վերջին հաշվով դա մի նույնպիսի անհամեստություն է, ինչպես կույրի հետևից բղավելը. ,,Տեսե՜ք, կույր է,,: Ու մենք տանջվում-տառապում ենք անհամեստությունից, մանավանդ այն խիստ անհամեստ մտքից, որ մենք իրոք կարող ենք տանջվել:
Սեփական վերքերին անընդհատ աղ լցնելուց էլ ծնվում է չարությունը, որից իրականում այնքան հեշտ է ազատվել:
Պարզապես փորձիր հիշել, մարդասպան:
Երկու աչք, երկու ականջ, քիթ, բերան, միշտ սոված ստամոքս, միշտ անհանգիստ սիրտ: Րոպե առաջ դու նրան էիր պատկերացնում, նրան, ում րոպե հետո կսպանես: Բայց հիմա ինչ-որ բան փոխվել է: Ախր նա այնքան նման է քեզ:
Հիշիր, մարդասպան, հիշիր ինքդ քեզ:
Երկու աչք... երկու ականջ... քիթ, բերան... միշտ սոված ստամոքս... փոքրիկ սիրտ... ու մեծ երազանք... ավելի լավը լինելու... որը այդպես էլ միայն երազանք մնաց... անիրագործելի... անհնարին... չափից դուրս ուտոպիական... չափից դուրս միամիտ...այսինքն՝ ոտքից գլուխ երազանք...
Երբեք ոչ ոք չի երազում վատը լինել: Ուզենք, թե չուզենք, մենք լավն ենք ուզում...
Փոքր ժամանակ ասում էիր, որ ուզում ես բժիշկ դառնալ, մարդկանց ավելի առողջ դարձնել:
Հետո՝ ուսուցիչ, մարդկանց ավելի խելացի դարձնել:
Հետո՝ դերասան, մարդկանց ավելի ուրախ դարձնել:
Հետո՝ փաստաբան, մարդկանց ավելի վստահ դարձնել:
Հետո՝...... մարդասպա՞ն....
Ի՞նչ կա որ:
Երկու ականջ, երկու աչք, քիթ, բերան, ստամոքս, սիրտ, երազանք: Այդ ամենը շատ հանգիստ կարող է և չլինել: Աշխարհում ընդհանրապես կարող են չլինել աչքերն ու ականջները: Աշխարհն առանց ստամոքսի էլ շատ հանգիստ կապրի: Մարդկային սիրտն էլ բավարար պայման չէ, մարդկային անսրտությունը ներելու համար:
Միայն թե...
Մարդասպանի թիվ մեկ խնդիրը. իսկ ի՞նչ անել երազանքի հետ:
Դու կարող ես կառուցել մի մեեեեծ տապան, սեփական ձեռքերով պտտել ջրհեղեղածին ծորակը և մարդկանց հուսալի ապահովությունից դուրս թողնել: Բայց ի՞նչ անել երազանքի հետ: Դու կարող ես փրկել կապիկի աչքերը, կոկորդիլոսի բերանը և շան սիրտը: Բայց այ քեզ բա՜ն: Երազանքը միայն մարդու հետ կփրկվի:
Մի անգամ էլ մտածիր:
Երկու աչք, քիթ, բերան, երազանք, սիրտ... կարծես ականջները մոռացար....
Ախր մենք այստեղ աչք ու ականջ հաշվելուվ չենք զբաղվում: Մենք չարությունից ենք փորձում ազատվել: Մենք բռնությունից ենք փախչում:
Սիրտ, ստամոքս... երազանք... Ահա հարցի պատասխանը:
Դու հիմա տեսար վերջին մարդու աչքերն ու բերանը: Նրա բերանը, ով գոռում է.
-Աստված, ինչի՞ համար:
Նրա, ով վերջինը լինելով, երբեք չի տեսնի առաջինին:
Նրա, ում հետ կմեռնի իր և մարդկության վերջին երազանքը:
Նրա, ում հետ կմեռնի և քո երազանքը՝ ավելի լավը լինելու: Այնքան հնարավոր... այնքան հավանական... այնքան հասանելի....
Բացիր աչքերդ, մարդասպան... ու խոստովանիր, որ չես երազել այսպիսի ապագայի մասին: Իսկ որ չես երազել, էլ ի՞նչ ես անում այստեղ: Թաքցրու քո զենքերը:
Ջրհեղեղը հետաձգվում է:
Իսկ դա նշանակում է, որ մենք դեռ ժամանակ ունենք մի քիչ ավելի լավը դառնալու...

Սոնա: Ցպահանջ վախ

Պայքարը երկար էր ու տանջալի: 
Վերջապես կարողացա հաղթահարել մարմինս պատած վախկոտությունը:
Այո, հենց վախկոտությունը, ոչ թե վախը: Երբ վախենում ես պարզապես աչքերդ բացել, դա արդեն վախ չէ, դա վախկոտություն է, և սարսափելի վախկոտություն: Չնայած այստեղ իր մեղքի չափաբաժինը ունի և վախը՝ իսկական, լուրջ, արդարացված վախը, բայց միևնույն է, վախկոտությունը երբեք արդարացված չի լինում: Այդ իսկ պատճառով ինձ համար շատ կարևոր էր հաղթահարել այն:
Հաղթահարեցի:
Բացեցի աչքերս:
Իզուր. մութ է, բան չի երևում:
Ամենասարսափելին այն է, որ իմ այսքան ժամվա պայքարը՝ հոգնեցուցիչ և արյունաքամ պայքարը, իզուր էր: Ոչինչ չփոխվեց: 
Սարսափելի է, ու ես սարսափեցի, և դրանում նույնպես իր որոշ չափաբաժինն ուներ վախը:
-Վախենո՞ւմ ես, - լսվեց մութ ոչինչից:
Մարմինս փշաքաղվեց: Այդպիսի զգացում ես ունեցել եմ կյանքումս երկու անգամ. մի անգամ երբ եղբայրս ապակին մեխով քերծեց, մի անգամ էլ, երբ ստիպված էի փոխել պապիկիս տակդիրը: Սա երրորդն էր, ու ես չգիտեի՝ ինչի՞ց եմ փշաքաղվում, զզվանքի՞ց, ցավի՞ց, թե՞ նորից պիտի մեղադրեի վախը:
-Վախենո՞ւմ ես, - նորից փշաքաղվեցի, բայց այս անգամ մարմնիս բոլոր անդամները միաձայն ասեցին, որ ոչ մի տեղս չի ցավում: 
-Գիտե՞ս, այնքան էլ քաղաքավարի չէ քո կողմից համառորեն անտեսել իմ հարցը:
-Այո, վախենում եմ:
-Ինչի՞ց:
-Չգիտեմ:
-Ինչո՞ւ չգիտես:
-Չգիտեմ, չեմ մտածել այդ մասին:
-Ինչո՞ւ չես մտածել:
-Որովհետև ուղեղս կաթվածահար է եղել:
-Ինչո՞ւ:
-Վախից:
-Իսկ ինչի՞ց ես վախենում:
-Ասեցի, չէ՞, չգիտեմ:
-Իսկ ես գիտեմ: Ասե՞մ:
-Չէ:
-Ինչո՞ւ:
-Ես կվախենամ:
-Ինչի՞ց:
-Նրանից, ինչից վախենում եմ:
-Իսկ այսպես չե՞ս վախենում:
-Վախենում եմ:
-Այսպե՞ս է լավ, թե՞ եթե իմանաս՝ ինչից ես վախենում:
-Չգիտեմ, դեռ չեմ իմացել:
-Ուրեմն ես քեզ կասեմ, իսկ դու հետո կորոշես, որ դեպքում է ավելի հարմար վախենալը:
-Չէ, խնդրում եմ:
-Ինչո՞ւ:
-Իսկ ինչո՞ւ ես ուզում անպայման ասել՝ ինչից եմ վախենում:
-Գիտե՞ս, այնքան էլ քաղաքավարի չէ հարցին հարցով պատասխանել... Լավ, այսպես ասեմ, ես կպայթեմ, եթե քեզ հիմա չասեմ՝ ինչից ես վախենում: Համոզված եմ, քեզ էլ է հետաքրքիր:
-Այնքան էլ չէ:
-Խնդրում եմ, քեզ հաստատ կհետաքրքրի:
-Չէ:
-Ախր որ իմանաս, ինչ ստից բանից ես վախենում...
Ես համոզում էի նրան չասել ու զգում էի, որ որքան շատ եմ համոզում, այնքան քիչ եմ վախենում... նրանից և ընդհանրապես:
Կամաց-կամաց ուղեղս վերսկսեց մտածելու պրոցեսը: 
Այդ ընթացքում նա չհամբերեց ու սկսեց պատմել ինձ՝ ինչից եմ վախենում: 
Բայց ես նրան չէի լսում: Այնքան հաճելի էր նորից մտածելը...
Նա շատ կարճ ու կոնկրետ բացատևեց: Հետո իմացա, որ մի ժամից ավել պարզապես փիլիսոփայում էր, իսկ ամենակարևորը ասել էր հինգ րոպեի ընթացքում: Դե ինչ արած, միշտ էլ այդպես է, ամենակարևորն ասելը այնքան էլ շատ ժամանակ չի խլում:
Բայց ես չէի լսում նրան:
Ես մտածում էի: Վերջապես ինքս հասկացա ինչից եմ վախենում:
Անքաղաքավարի լինելուց:
Չժպտալուց:
Չքնելուց: 
Չհասցնելուց:
Վախենում եմ նրանից, որ ինչ-որ պահի սիպված եմ լինելու կոպտություն ցուցաբերել: Ես իհարկե գիտեմ, որ պատերազմը գենետիկորեն է փոխանցվում ամեն մարդում, բայց միևնույն է, հույս ունեմ, որ ստիպված չեմ լինելու կոպիտ լինել: Երբե՛ք:
Ամբոխից:
Ամբոխի մեջ լինելուց:
Նաև չլինելուց աբոխի մեջ:
Քննադատվելուց, իսկ ավելի շատ՝ քննադատելուց:
Սիրվողի և ոչ թե սիրողի դերում հայտնվելուց... նորից ու նորից:
Աննրբանկատությունից, մանավանդ երբ այն մշտական-պարբերական բնոյթ է կրում:
Տառապողի դերում հայտնվելուց, բայց ավելի շատ՝ այդ դերը կորցնելուց:
Պահեստայինների նստարանին հայտնվելուց:
Ու չհայտնվելուց այդ նստարանին:
Սեփական աշխարհում փակված մնալուց:
Ու զրկվելուց այդ աշխարհից:
Ընկերների համար լքվելուց՝ ցպահանջ;
Բայց ավելի շատ անպետք պահանջարկից:
Անհանգստացնելուց և նրանից, որ ինձ կանհանգստացնեն նորից:
Չդիմանալուց:
Բերանը բացելուց:
Խոստովանելուց... բոլորի առջև և բոլորից շատ... ինքս ինձ...

Վախն անցավ՝ ցպահանջ:

Սոֆի: Էս անգամ խնձոր չընկավ /իբր հեքիաթ/

Լինում է, չի լինում, կար չկար... Ավելի ճիշտ միշտ էլ կար ու միշտ էլ կլինի մի անտառ: Իսկ ամեն ինչ սկսվեց նրանից, որ Բնապահպանության նախարարությունը որոշեց փոխել անտառի հատակագիծը: Ու այնպես ստացվեց, որ անտառի բնակիչները արթնացան ու չհասկացան, որ իրենց անտառը հիմնովին փոխվել է:

Այդ առավոտ Գայլը գայլի պես սոված էր: Իհարկե անտառում կուշտ ուտելու եկու տարբերակ կա. մեկ Կարմիր գլխարկի թոշակառու Տատիկն է, մեկ էլ էն երեք խոզերն են: Տատիկն էլ, խոզերն էլ շատ համով են, ու այս բարդ իրավիճակում ճակատագրական ընտրություն կատարելու համար Գայլը դիմեց իր վաղեմի ընկերոջը՝ կոպեկին:

Կոպեկն ասեց՝ գնա, Տատիկին տես, համ էլ մուրաբա կուտես:

Գայլը համաձայնեց ու գնաց: Շատ գնաց, թե քիչ գնաց, ինքն էլ չհասկացավ, որ մոլորվել է: Բայց դե մոլորվելիս էլ կարելի է մի տեղ հասնել, ու Գայլը հասավ ինչ-որ տնակի: Ու այ քեզ հրաշք, տնակն ամբողջությամբ քաղցր բլիթներից էր շինված: <<Այ թե Տատիկն էլ տանը լիներ>>, - մտածեց ուրախացած գայլը ու ներս մտավ:

Դու մի ասա, տնակում ապրում էր Չար կախարդը, ով այդ առավոտ Հենզելին ու Հրետելին էր սպասում:

Հենզելի ու Հրետելի համար անտառում մոլորվելը սովորական բան է, բայց այ Կարմիր գլխարկին Մայրիկը միշտ մանրամասն բացատրում է ճանապարհը և անտառային երթևեկության կանոնները: Այս անգամ չօգնեց. Գլխարկն էլ մոլորվեց անտառում: Շատ գնաց, թե քիչ, հանդիպեց Հենզելին ու Հրետելին: Արդեն ուզում էր լաց լինել, բայց Հենզելն ու Հրտելը հանգստացրին ընկերուհուն. իրենց փորձից գիտեին՝ անտառում միևնույն է մի տեղ կհասնես, պարզապես պետք է ճանապարհին սիտակ քարեր նետել կամ գոնե հացի փշուրներ, որ հետո հետդարձի ճանապարհը չկորցնես: Որոշեցին փշուր-փշուր անել Կարմիր գլխարկի կարկանդակները ու առաջ շարժվել:

Գնացին, գնացին, շատ գնացին, թե քիչ, հասան ամուր պարիսպներով ու բաաարձր աշտարակներով մի ամրոցի:

-Կանգնի՛ր, ո՞վ է գալիս, - հնչեց ջղային ձայնը: - Մենք հրացան ունենք:

Հրետելն ասաց.

-Ինձ թվում է՝ սա Նիֆ-Նիֆի ձայնն է:

-Տարօրինակ է, - ասաց Հենզելը, - այդ երբվանի՞ց են խոզուկները ամրոցում բնակվում ու հրացանից կրակում:

Դու մի ասա, Գայլի առաջին հարձակումից հետո երեք խոզուկները որոշեցին ամրոց կառուցել ու հրացան գնել որսորդներից: Դե գիտեք, ապահովությունը առաջին տեղում է:

Երբ Նիֆ-Նիֆը տեսավ, որ իր առջև ոչ թե Գայլն է, այլ Հենզելն ու Հրետելը և Կարմիր գլխարկը, շատ ուրախացավ: Երեխաներին ներս հրավիրեց՝ թեյ խմելու: Փառք աստծո, Գլխարկի զամբյուղում դեռ մնացել է մի քանի կարկանդակ: Իսկ հետո միասին կփորձեն գտնել ճանապարհը:

Դե ինչ, թողնենք մարդիկ հանգիստ թեյ խմեն, մենք էլ տեսենենք՝ ինչ էր անում այդ ընթացքում Կարմիր գլխարկի Տատիկը, ով առավոտվանից սպասում է իր թոռնիկին:

Սպասեց Տատիկը, սպասեց, բայց հետո չհամբերեց ու ոստիկանություն զանգեց: Ոստիկանությունում որոշեցին, որ Սուտլիկ որսկանը պիտի գնա ու գտնի Կարմիր գլխարկին:

Այդ ժամանակ Չար կախարդն էլ էր անհանգստանում: Չար կախարդին հիշո՞ւմ եք, չէ՞: Նա Հենզելին ու Հրետելին էր սպասում, բայց եկավ Գայլը: Մտածեց, որ այսօր կարելի է Գայլին ուտել: Բայց նախ և առաջ որոշեց Գայլի մազերը կտրել: Ասեց, որ ինքը հայտնի ֆրանսիական վարսավիր է, ու որ այսօր անվճար կսպասարկի Գայլին: Գայլն էլ հենց <<անվճար>> բառը լսեց, համաձայնեց:

Չար կախարդը վերցերց մկրատը ու արագ գործի անցավ: Երբ ավարտեց, Գայլը խնդրեց հայելի բերել: Կախարդը բերեց իր կախարդական Հայելին: Հայելին լայն ժպտաց ու ասաց Գայլին.

-Ամբողջ թագվորությունում դու ամենագեղեցիկ արքայադուստրն ես:

Գայլը չհավատաց, մոտեցավ սովորական մի հայելու, տեսավ ինքն իրեն, վախեցավ, փախավ:

Թարսի պես էլ իր փախուստի ճանապարհին Գայլը հանդիպեց Սուտլիկին: Սուտլիկը բարևեց Գայլին: Գայլը նեղացավ, ասեց.

-Ինչո՞ւ չես բղավում՝ գայլեր, գայլեր:

-Իսկ որտե՞ղ են գայլերը, - հարցրեց միամիտ Սուտլիկը. չճանաչեց Գայլին:

Գայլը հասկացավ, որ եթե այսպես շարունակվի, ինքը ամբողջ անտառով մեկ խայտառակ կլինի, ու որոշեց գտնել Կարմիր գլխարկին, որ Գլխարկը հաստատի, որ ինքը Գայլն է:

Այդ ժամանակ Կարմիր գլխարկի Տատիկի նյարդերը չդիմացան, ու որոշեց ինքը գտնի իր թոռնիկին: Դուրս եկավ իր տնակից, գնաց անտառով ու հանդիպեց Գայլին ու Սուտլիկին: Գայլն ասեց.

-Փառքդ շատ, գտանք մեկին, ով ինձ ճանաչում է: Հե՜յ, Տատիկ, դու ինձ գիտես, ասա, որ ես Գայլն եմ:

-Չգիտեմ, - կմկմաց Տատիկը: - Հասկանո՞ւմ ես, երբ Գայլը ինձ կերավ, ես չհասցրեցի կարգին տեսնել նրա դեմքը: Բայց եթե դու ինձ կուլ տաս, ես քեզ հաստատ կասեմ՝ Գայլն ես, թե ոչ:

Գայլը ուրախացավ, մտածեց. <<Ըհը, առավոտվանից նրան եմ փնտրում: Հիմա էլ համ փորս կլցնեմ, համ կապացուցեմ, որ ես Գայլն եմ>>:

Արդեն ուզում էր կուլ տալ Տատիկին, որբ վրա հասան Կարմիր գլխարկը, Հենզելը, Հրետելը, խոզուկները ու հրացանը:

-Գա՜յլը, - գոչեց Կարմիր գլխարկը, - կրակեք, նա հիմա կուտի իմ Տատիկին:

Նիֆ-Նիֆը կրակեց ու դիպավ Գայլի պոչին:

Գայլը ցավից, Սուտլիկ որսկանն էլ վախից փախան: Այսպես երկուսով հասան անտառային ոստիկանություն:

-Գայլե՜ր, - բղավեց Սուտլիկ որսկանը:

-Որտե՞ղ են, - քմծիծաղ տվեց Ոստիկանը: - Նորի՞ց սկսեցիր ստեր փչել: - Նա չճանաչեց Գայլին:

Գայլը վշտից չգիտեր, ինչ անի:

Նեղացավ, գնաց ոստկանությունից: Ճանապարհին հանդիպեց Հանս կոշկակարին: Նրանից մի զույգ երկարաճիտ կոշիկ գնեց ու դարձավ Կոշկավոր կատու:

Դե իսկ Կոշկավոր կատվի արկածների մասին արդեն գիտեք:

Սոնա: Ցնդաբանության փիլիսոփայություն: Նախաբան

Նախաբան

Էջ առաջին՝ պարզապես ինչ-որ տեղից սկսելու համար

<<Դե եթե հորինովի լինի, դա արդեն փիլիսոփայություն չի, դա արդեն ցնդաբանություն է>>, - ասում եք Դուք:

Շատ բարի, լսում եմ և հնազանդվում, այլապես Դուք նորից ինձ <<լաչառության մեջ>> կմեղադրեք:

Բայց ահա ինչումն է խնդիրը: Արդեն ասել եմ ու էլի եմ ասում. փիլիսոփայությունը ճշգրիտ գիտություն չի, սա մաթեմատիկա չի, որտեղ 2+2=4: Այն, ինչ Ձեզ համար տարրական է և ընդունելի, ինձ համար կարող է շատ անհասկանալի լինել, որովհետև փիլիսոփայությունը անքակտելի ճշմարտությունների թանգարան չի, այլ կասկածի, երկմտանքի և որոնումների անվերջ ճանապարհ: Ո՞ւր կբերի այդ ճանապարհը՝ անքակտելի ճշմարտության դո՞ւռը, թե՞ ֆինիշի փոխարեն կքցի Ձեզ ստարտի մոտ: Չգիտեմ: Համենայն դեպս եթե վախենում եք նույն տեղում դոփելուց, ավելի լավ է փիլիսոփա չդառնաք, կան շատ ավելի ճշգրիտ ու պրոդոկտիվ գիտություններ:

Ասածիցս չի հետևում, որ ես փիլիսոփա եմ, կամ ուզում եմ փիլիսոփա դառնալ: Բայց ես մարդ եմ: Շնչում եմ, ու օդում վտվտացող թթվածնի մասնիկները սնում են ուղեղս, իսկ արտաբերած ամեն մոլեկուլ ածխաթթու գազը իր հետ դուրս է  մղում մի մոլեկուլ միտք: Եվ իմ ամեն միտքը աշխարհին նայում է իմ աչքերով, և այդ հազարավոր աչքերից ձևավորվում է իմ աշախարհահայացքը: Սա քիմիա չէ, սա ես եմ: Եվ Դուք երբեք չեք ապացուցի ինձ, որ Պլատոնի աշխարհահայացքը իմ տեսակետից ավելի կատարյալ էր կամ ավելի ճիշտ, որովհետև, ուզում եք համաձայնեք, ուզում եք՝ ոչ, ճիշտ աշխարհահայացք աշխարհում չկա:

Չեմ ասում, որ Պլատոնից խելացի եմ, բայց գուցե շատ ու շատ հարցերում նա սխալվո՞ւմ էր: Ամեն դեպքում սխալ ասվածն էլ խիստ հարաբերական է, որովհետև, էլի եմ ասում, սա մաթեմատիկա չի:

Երկրաչափության քանի՞ տեսակ գիտեք: Միայն մե՞կը, Էվկլիդեսյա՞նը: Հասկանալի է: Ես գիտեմ ևս երկուսը: Արդյունքում՝ երեք:

Իսկ քանի՞ փիլիսոփայական դպրոց գիտեք:

Երբևէ մտածե՞լ եք՝ ինչու են նրանք այդքան շատ:

Շատ պարզ պատճառով: Որովհետև <<որքան մարդ, այդքան Համլետ>>: Ստացվում է, որ այս պարագայում ճիշտ ու սխալ փնտրելը չափից դուրս անարդյունավետ է:

Էջ երկրորոդ, երբ արդեն մի տեղից սկսեցի

Իմ սիրելի Փիլիսոփա, ախր չեք էլ պատկերացնում՝ Ձեզ ինչքան եմ սիրում: Այլապես այդքան չէի մտածի Ձեր ասածների մասին:

(Ասում եմ՝ Փիլիսոփա, որ մի կերպ մեղքս քավեմ Ձեր առջև, թե չէ կարող է ինձ սխալ եք հասկացել, ու հիմա Ձեզ թվում է, որ կասկածում եմ Ձեր գիտելիքների վրա: Չեմ կասկածում, բայց դե հետո ի՞նչ, դրանից Ձեր գիտելիքները ո՛չ ավելացան, ո՛չ էլ պակասեցին:)

Ինչպես միշտ զրույցը սկսվում է խիստ դպրոցական մի թեմայից, ասենք՝ հայոց պատմությունից, ու դառնում իրար <<գլուխ քամելու>> անվերջ մրցապայքար: Ասում եմ՝ <<գլուխ քամելու>>, որովհետև հենց այդպիսի տպավրություն է ստեղծվել Ձեզ մոտ:

Ես իհարկե փիլիսոփայություն չեմ ուսումնասիրել, բայց փոխարենը տասներկու տարեկանում Սիրանո դե Բերժերակ եմ կարդացել, այնպես որ գիտեմ՝ ինչպես կարելի է մի լավ ձեռ առնել փիլիսոփաներին:

Դուք սկսում եք Ձեր գիտելիքների ծանր պաշարից: Մեկ ժամվա ընթացքում մի տարվա փիլիսոփայության լեկցիա եք թափում գլխիս, ու սպասում եք, որ ուղեղս պիտի մարսի այդ ամենը, ավելի ճիշտ պիտի խեղդվի այդքան ինֆորմացիայից, ու ես պիտի գլուխ խոնարհեմ Ձեր անքակտելի հեղինակության առջև:

Ձեզ չե՞մ ասել, որ իմ ուղեղը ֆիլտրում է ստացվելիք ցանկացած ինֆորմացիա:

Ասենք, ինձ հետաքրքիր չի՝ աշխարհում քանի փիլիսոփայական դպրոց կա: Եթե հետաքրքիր լիներ, ես կբացեի հաստափոր գրքերը ու կկարդայի դրանք: Ես հո գիտեմ, որ Ձեր ասածները այդ գրքերից և նրանց հեղինակների հեղինակությունից են գալիս:  Բայց չեմ կարդացել, չէ՞, ոչ էլ պատրաստվում եմ մոտակա մի ամսվա ընթացքում: Իհրակե գլուխ չեմ գովում, որ ինչ-որ բան չեմ կարդացել, պարզապես ուզում եմ ասել, որ այս պարագայում ինձ շատ ավելի հետաքրքիր է իմ սիրելի Փիլիսոփայի կարծիքը, քան Պլատոնինը, Արիստոտելինը ու չգիտեմ էլի ումը:

Երբ ես Ձեզ դաս եմ պատասխանում, ասենք՝ հայոց պատմություն, թութակի պես կրկնում եմ դասագրքի հեղինակի հեղինակավոր կարծիքը: Բայց ինքս տունը մտածում եմ. <<Լավ, բա ես ինքս ի՞նչ եմ մտածում այս ամենի մասին: Ինչպե՞ս եմ վերբերվում այս արքային, կամ այն իշխանին: Իսկ եթե չունեմ իմ սեփական կարծիքը, ինչի՞ց է դա: Գուցե սա այդքան էլ հետաքրքիր չէ՞, համենայն դեպս ինձ համար>>:

Գիտե՞ք այս վերջին նախադասության ամենակարևոր բառը ո՞րն էր: <<Ինձ>>-ը:

Եսասիրություն թող թվա, բայց ինձ համար աշխարհում ամենակարևոր մարդը ես եմ: Գիտեմ, որ աշխարհում առնվազն վեց միլիարդ մարդ կա, ում ընդհանրապես չի հետաքրքրում իմ գոյությունը: Բայց հո ինձ հետաքրքրում է: Ու բոլոր այն մարդիկ, ում ես սիրում եմ, թանկ են ինձ համար, որովհետև հենց ԵՍ եմ նրանց սիրում, ոչ թե հարևանի տղայի բաջանաղի ընկերուհու հորաքրոջ աղջիկը:

Եվ ահա Դուք նստած եք իմ առջև, ու ինձ ընդհանրապես չի հետաքրքրում՝ քանի խելացի գիրք եք դուք կարդացել: Ձեզ էլ ընդհանրապես չի հետաքրքրում՝ ինչ եմ մտածում ես Ձեր մասին (չնայած եթե մտածում էլ եմ, միայն լավ բաներ եմ մտածում, թեկուզ հենց նրա համար, որ ինձ մինչև հիմա հանդուրժում եք): Եվ ահա մենք երկուսս էլ խոսում ենք բաների մասին, որոնցից գաղափար անգամ չունենք (համենայն դեպս ես չունեմ): Ու խոսում ենք շատ կրքոտ, կարծես մեր ասածից ինչ-որ բան կփոխվի աշխարհում:

Գաղտնիք բացեմ. չի փոխվի: Բայց դե մեզ դա չի հետաքրքրում: Մենք երկուսս էլ կրքոտ, եսակենտրոն, սեփական իրավացիության մեջ համոզված, փառասեր էակներ ենք (համենայն դեպս իմ պարագայում այս ամենը ճիշտ է): Ու միակ բանը, ինչին ձգտում ենք, դիմացինին համոզելն է: Այստեղ և հիմա: Բայց դե ի տարբերություն Ձեզ, ես զինված չեմ աշխարհի փիլիսոփաների հազարամյա փորձով: Իմ դաողությունները հազիվ երկու վայրկյան կյանք ունեն, դրա համար էլ Դուք առանց խղճի խայթի իմ դատողությունները ցնդաբանություն եք անվանում:

Չեմ հակաճառում: Բայց դե այնպես է ստացվել, որ ես հիմա՝ ամռան այս շոգին փիլիսոփայում եմ Ձեզ հետ: Ակամայից փիլիսոփա եմ դարձել, ու Դուք երբեք ինձ չեք համոզի, որ Սպինոզան ինձանից խելացի էր:  Կամ որ ես իրավացի չեմ, որովհետև Սպինոզան համաձայն չէ ինձ հետ: Որովհետև այդ դեպքում դա արդեն Ձեր և Սպինոզայի խնդիրն է:

Ամեն դեպքում ես սուբյեկտ եմ, ու աշխարհը, այդ թվում և Ձեզ, և բոլոր փիլիսոփաներին, ընկալում եմ իմ սեփական սուբյեկտիվ տեսակետից, որը ոչ ճիշտ է, ոչ էլ սխալ, պարզապես ընդունելի կամ անընդունելի է որոշ այլ սուբյեկտների համար, իսկ դրանից նա ոչ ճիշտ է դառնում, ոչ էլ սխալ: Կարող եք չհամաձայնել ինձ հետ, բայց խորհուրդ չեմ տա, որովհետև այդ դեպքում ես էլի երեք էջ կգրեմ, որ ապացուցեմ այն, որ իմ ասածը տրամաբանությունից զուրկ չէ:

Իսկ եթե համաձայն եք, ուրեմն ստացվում է, որ ինձ էլ կարելի է ընկալել՝ որպես փիլիսոփա: Այնպես որ փիլիսոփայությունը խիստ սուբյեկտիվ գիտություն է, և այս կամ այն հարցին <<փիլիսոփայորեն>> մոտենալիս անիմաստ է անքակտելի ճշմարտություն փնտրելը: Սա մաթեմատիկա չի, ու փառք փիլիսոփաներին դրա համար, այլապես ես այսօր ասելու բան չէի ունենա:

Եզրակացություն

Փիլիսոփայությունը սուբյեկիվ գիտություն է: Ավելին, իր թատերաբեմում չափից դուրս շատ Համլետներ ունենալով, այն անընդհատ նորի կարիքն ունի: Այնպես որ Ձեր ստերեոտիպներն ու խելացի քեռիների գծագրերը թողեք խելացի գրքերում: Ինձ հետաքրքրում է կենդանի զրույցը՝ այստեղ և հիմա:  Տեսնենք՝ օգնո՞ւմ են ուրիշի մտքերը սեփական կարծիք կազմելիս, թե՞ միայն խճճում են, այսպես ասած՝ արջի ծառայություն մատուցում:

Հա, ու ասեմ, որ երկար եմ վիճելու: <<Պռտելու>>, սկորները լվանալու հարցում իմ նմանը չկա, մանավանդ երբ գիշեր է ու ամեն ինչ շատ ավելի հետաքրքիր է թվում, քան կա իրականում, ու ամեն ինչ սկսում ես սրտիդ մոտ ընդունել: