Սոնա: Երկու խոսք մեր երկրում տիրող վիճակի մասին

Չգիտեմ, ինչպես սկսեմ-վերջացնեմ էս անիծյալ գրառումը: Երեկ ջղայնությունից տեղս չէի գտնում, այսօր չեմ գտնում բառեր: Ավելի լավ է առանց որևէ նախաբանների անցնեմ բուն թեմային:
Մայրիկս երեկ գնաց հարկ վճարելու: Ճիշտն ասած, առաջին անգամ եմ լսում, որ մեր երկրի քաղաքացին ինքնակամ գնա հարկ վճարելու, բայց մայրիկս միշտ այսպես է ասում. <<Քանի ձեռքս փող է ընկել, բոլոր մուծումները պիտի կատարեմ>>: Ու գնաց...
Այն, որ այս երկրում իսպառ վերացել է մեծերի հանդեպ հարգանքը, գիտեի: Բայց այն, որ պետաշխատողները սովորական էթիկա չգիտեն... Ի՞նչ էթիկա, այդ բառը նրանց համար չինական այբուբենի պես մի բան է: Ի՞նչ էթիկայի մասին է խոսքը, երբ էդ մարդիկ նույնիսկ սովորական <<խոսալու ձև>> չգիտեն:
Մայրիկս մտավ <<Գույքագրման բաժին>> կամ նման մի տեղ, հաստատ չգիտեմ: Սեղանի մոտ նստած էր պետաշխատողը՝ մայրիկիցս շատ ավելի երիտասարդ մի կին: Երբ իմացավ, որ մայրիկս եկել է հարկը վճարելու, կոպիտ ասաց. <<Մեզ մոտ ընդմիջում է, 1-2-ը: (Մինչդեռ սենյակում ոչ մի տեղ նշված չէր, որ 1-2-ը ընդմիջում է:) Գնացեք>>:
Մայրիկս, իհարկե, խիստ վիրավորվեց, ու դրանից հետո ամբողջ օրվա ընթացքում նրա տրամադրությունն այդպես էլ չբարձրացավ: Բայց լավ, այդ էլ մի կողմ:
Ես մի բան չեմ հասկանում: Ինչո՞ւ են պետհիմնարկենրի պետաշխատողները այդքան կոպիտ ու բառիս բուն իմաստով անտաշ:
Այս հարցի պատասխանը մայրիկս վաղուց է գտել: Բանն այն է, որ ցանկացած խանութում, սուպերմարկետում կամ սպասարկման որևէ այլ կենտրոնում մարդիկ չեն ուզում կորցնել իրենց հաճախորդներին, դրա համար էլ վաղուց արդեն վարժվել են Клиент всегда прав կարգավիճակին: Պետահսատատություններում աշխատողը ստանում է ֆիքսված աշխատավարձ, ասենք, ամիսը 60.000 դրամ, նույնիսկ, եթե նա այդ ամիս գրիչին մատով չի կպել: Աշխատավարձը վճարում է պետությունը, այսինքն բանկրոտության շանսը գերմինիմալ է: Եվ պետաշխատողները, այսպես ասված, բյուջետնիկները (<<բյուջե>> բառից), կարծում են, որ հանգիստ կարող են կոպտել մարդկանց, գնդակի նման մի կողմից մյուսը <<տշել>>: Միևնույն է դրանից աշխատավարձը չի տուժում: Այնպես որ նման <<սպասարկման կենտրոնում>> գործում է  Клиент всегда козел կարգախոսը: Բայց կներեք, անհարգելիներս, ես ձեր այդ <<կազյոլի>> դերում չեմ ուզում հայտնվել:

Այսքանից հետո շատ կուզենայի երկու հարցի պատասխան ստանալ:
Առաջին: Երբ կարդում ես խոշոր ընկերությունների, ասենք Orange-ի, պահանջները ապագա աշխատողին, հասկանում ես, որ սովորական մենեջերից պահանջվում է հոգեբանության, սոցիոլոգիայի, երբեմն նույնիսկ լրագրության իմացություն: Իհարկե այդ մարդը հոգեբան չի աշխատելու, բայց մարդկանց հետ շփվելիս նրան հաստատ պետք են նման գիտելիքներ: Հարց է առաջանում, ինչո՞ւ են պետական հիմնարկներում աշխատանքի վերցնում մարդկանց, ովքեր սովորական մարդկային լեզու չգիտեն, ո՞ւր մնաց հոգեբանությո՜ւն, սոցիոլո՜գիա: Բռի ու կոպիտ մարդկանց հանձնարարում են այնպիսի աշխատանք, որտեղ պահանջվում է ծայրաստիճան նրբանկատություն ու քաղաքավարություն: Թե՞ ՀԾԲ (Հարևան, Ծանոթ, Բաջանաղ) սկզբունքը մեզ մոտ գերադասում են ամեն ինչից:
Եվ երկրորդ: Որքան ես հասկացա, բյուջետնիկ կոչվող աշխատավորի տեսակը իր աշխատավրձը ստանում է հենց այն հարկերից, որ քաղաքացիները վճարում են: Իսկ նրանց այդպիսի պահվածքից ակամայից մտածում ես, որ ոչ միայն իրենք աշխատավարձի կարիք չունեն, այլև պետությունը հարկերի կարիքը բնավ չունի: Այնպիսի տպավորություն է, որ մենք ապրում ենք Ամերիկայում ու տարիներով կարող ենք առոք-փառոք հաց ուտել Համաշխարհային Բանկից վերցրած ու չմարած վարկերի շնորհիվ:
Հարց՝ ուղղված հենց այն աղջկան, ով այդպես վիրավորեց իմ մայրիկին: Իսկ դուք ի՞նչ եք առաջարկում: Մայրս, ձեր կարծիքով, պիտի մի ժամ սպասեր, մինչև դուք ավարտեք ձեր ընդմիջո՞ւմը: Թե՞ ձեզ թվում է, որ ձեզ հետ այնքան հաճելի է, որ մայրիկս պիտի ամեն օր գնա-գա, որ այդ անիծյալ հարկը մուծի: Գուցե դա հատուկ մշակված աշխատանքային կոդե՞քս է՝ քաղաքացիներին կոպտելն ու դուրս անելը: Եթե այո, ասեմ որ... Չնայած ի՞նչ կարող ես ասել, եթե մարդկանց կոպտելն արդեն աշխատանքային կոդեքս է դարձել:
Ու առհասարակ, ինչո՞ւ թաղապետարանում ոչ մի տեղ գրված չի, որ 1-2-ը ընդմիջում է: Գուցե նրա համար, որ աշխատողները <<արխային>> երբ ուզեն ընդմիջո՞ւմ անեն: Ասենք եթե ես հիմա <<հավես չունեմ>> աշխատել, կասեմ, որ 2-3-ը մեզ մոտ ընդմիջում է ու ամենակոպիտ կերպով դուրս կանեմ մեկին, ով տարիքով ինձանից շատ ավելի մեծ է:
Այս ամենը բավականին տհաճ է, բայց արդեն այնքան սովորական է դարձել, որ եթե ինձ կոպտեին  թաղապետարանում, ես ձայն չէի հանի: Պարզապես պետք է հասկանալ, որ սրբություններին ձեռք տալ չի կարելի: Իսկ մայրիկը սրբություն է...
Հենց այսպես էլ կվերջացնեմ, առանց ճոխ վերջաբանների:

Սոնա: Մի մոռացված բանաստեղծություն

ì³ñ¹  ïí»ù  ٻϠ ѳï,  ÙdzÛÝ  ٻϠ ѳïÇÏ,

ØÇ  í³ñ¹`  ³Ýóé³Ù  ¨  ͳÕϳ÷ÃÇÃ,

àñ  ÇÙ  ·ñÏÇ  Ù»ç  ³Ýáõß  ݳ  µáõñÇ,

àñå»ë  µÝáõÃ۳ݠ ÙÇ  ãùݳՠ å³ñ﻽,

ÆëÏ  ÇÙ  ßáõñûñáí  ëá˳ÏÁ  »ñ·Ç,

ºñ·Ç  ëñï³ù³Ù,  »ñ·Ç  Ññ³Ï»½:

ÂáõÛÉ  ïí»ù  ëÇñ»Ù,  ÃáõÛÉ  ïí»ù  ëÇñ»Ù,

ØÇ  í³ñ¹  ïí»ù  ÇÝÓ,  »ë`  ëá˳Ϡ ÉÇÝ»Ù:

ÆëÏ  û  ÃáõÛÉ  ãï³ù,  »ë  ÏÁÙµáëï³Ý³Ù,

ØÇ  ÉáõÛë  Ï¹³éݳÙ,  ¨  »ñ·,  ¨  å³ñ﻽,

ºë  ÏÁݹ³ñÓ³Ïí»Ù,  Íáí  Ï¹³éݳ٠ »ë,

ºí  ¿ÉÇ  ëÇñáõë  ÑáõñÁ  Ïí³é»Ù,

ºí  ³ñ³ñ  ³ß˳ñÑ  »ë  ÏÑñ¹»Ñ»Ù:

ØÇ  í³ñ¹  ïí»ù  ÇÝÓ,  »ë`  ëá˳Ϡ ÉÇÝ»Ù,

ÂáõÛÉ  ïí»ù  ëÇñ»Ù,  ÃáõÛÉ  ïí»ù  ëÇñ»Ù:

Սոնա: Պայքա՞ր, թե՞ կոմֆորտ

Գլուխ երկրորդ: Ռիմա
Էլյան բարձրացավ ռոտոնդայի փոքրիկ կլոր բեմը: Բեմը շրջապատված էր կոկիկ մարմարյա նստարաններով և գեղեցիկ սյուներով, որոնք հիշեցնում էին Գեղարդի հեթանոսական տաճարի սյուները, բայց ավելի բարակ էին և ավելի <<արիստոկրատ>> տեսք ունեին:
<<Այնպիսի տպավորություն է, որ Հին Հունաստանից մի տկոր են բերել այստեղ>>, - մտածեց Էլյան և ժպտաց:
Վարպետներից մեկը՝ Սամվել անունով, մոտ 50 տարեկան, ցածրահասակ, ամրակազմ, ուժեղ և մազոտ ձեռքերով մի տղամարդ, տենսելով, որ Էլյան ուսումնասիրում է ռոտոնդան, մոտեցավ նրան:
-Հավանո՞ւմ եք, օրիորդ, - ժպտալով հարցրեց նա:
-Կարծես Ոդիսևսի ժամանակից բերված լինի, - պատասխանեց Էլյան:
-Ես էլ եմ կարծում, որ շատ գեղեցիկ է: Վաղը կկախենք վարագույրները, և արդեն պատրաստ կլինի:
Ու Սամվելը, գոհ-գոհ ժպտալով, վերադարձավ իր բրիգադի մոտ, որ ռոտոնդայի կողքին փոքրիկ շատրվան էր կառուցում:
<<Վարագույրնե՞ր: Ինչի՞ համար: Այսպես շատ ավելի լավ է>>, - մտածեց Էլյան ու հետո միայն հիշեց, որ այս ռոտոնդան պիտի ծառայի որպես փոքրիկ բացօթյա բեմ: <<Իսկ այստեղ հետաքրքիր կլինի որևէ բան խաղալ: Օրինակ, հենց Ոդիսականը: Եվ ձանձրալի դեկորացիաների փոխարեն մենք կունենանք իսկական աստղազարդ երկինք փոքրիկ Իթաքայի վերևում>>:
Էլյան արդեն յոթերորդ երկնքում էր երջանկությունից, երբ հանկարծ նկատեց Ռիմային, ով, ինչ-որ թղթապանակ ձեռքին, շարժվում էր դեպի աշխատասենյակը:
<<Զարմանում եմ, ինչպե՞ս է նա կարողանում աշխատել, այն էլ այսքան շատ, - մտածեց Էլյան: - Ախր այս քաղաքում աշխատել բնավ չես ուզում: Ուզում ես անընդհատ զբոսնել, երազե՜լ>>: Բայց այնուամենայնիվ նա հետևեց Ռիմային. աղջկա եռանդն ու կլանված հայացքը հետաքրքրեցին նրան, և նա որոշեց վերջապես միանալ իր կոլլեգաներին:

Ինքը՝ դպրոցը դեռ չէին կառուցել: Բայց ուսուցիչների բնակարաններն ու ժամանակավոր աշխատասենյակը արդեն պատրաստ էին ու կահավորված այնպես, որ <<արտասահմանից եկած հյուրերին>> հարմար լինի: Հետագայում այս ժամանակավոր աշխատասենյակի փոխարեն պիտի շինեին աշակերտական ճաշարանը ու հանգստի սենյակը: Առհասարակ դպրոցի պլանը նախատեսված էր այնպես, որ բոլորին՝ և աշակերտներին, և, մանավանդ, ուսուցիչներին լինի հաճելի աշխատել և սովորել այստեղ:
Ռիման նստած էր սեղանի մոտ և ուշադիր կարդում իր թղթղապանակի պարունակությունը: Ջեյմսն ու Էմիլին նստած էին նրա կողքին և անգլերեն ինչ-որ բան էին խոսում: Էլյան լավ էր տիրապետում ինտերնացոինալ այդ լեզվին, բայց այն ժառգոնը, որով հաղորդակցվում էին Ջեյմսն ու Էմիլին նա չէր հասկանում: Այդ իսկ պատճառով ինքը նախընտրում էր Ռիմայի հետ խոսել ռուսերեն, շատ լավ իմանալով, որ ամերիկացի կոլլեգաները ռուսերեն չեն խոսում: Այսպիսով նա ուզում էր հավասարեցնել հաշիվն այս խաղում, չնայած Ռիման այդ ամենի հետ ոչ մի կապ չուներ:
-Приветик! - ուրախ ասաց Էլյան ու նստեց Էմիլիի կողքը: Աղջիկը արագ-արագ թարթեց մեծ աչքերը երկար ու չափից դուրս շպարված թարթիչներով՝ հասկացնելով, որ չի հասկանում նրան: Էլյան միայն միամիտ ժպտաց ու շարունակեց ռուսերեն. - Что делаем?
-Читаем? - չոր ձայնով պատասխանեց Ռիման:
-Что читаем? - չէր հանգստանում Էլյան:
-"Войну и мир" Толстого, - լուրջ պատասխանեց Ռիման, բայց Էլյային թվաց, որ նա ձեռք է առնում իրեն. ախր այս բարակ թղթապանակում Տոլստոյի ստեղծագործությունն ի՞նչ գործ պիտի ունենար:
Էմիլին հասկացավ, որ <<քանի լեզու գիտես, այդքան մարդ ես>> խաղը նորից սկսված է և դիմեց Ռիմային անգլերեն.
-Rima, do you want an apple? I know, that your name means "apple".
-No, thank you, - պատասխանեց Ռիման, առանց թղթերից կտրվելու: - Ու առհասառակ, խոսեք հայեռեն, այլապես եռբեկ չեկ սովոռի, - ավելացրեց նա սարսափելի ակցենտով, բայց ինքը գոհ մնաց նրանից, որ կարողացավ նախադասությունը ճիշտ կազմել:
-Я хорошо говорю по-армянски. Нашими соседями в Москве были армяне - дядя Ваник и тетя Татевик. У них был сын Степа, он был старше меня на пару лет и иногда давал мна уроки армянского языка. А это правда?
Ու Էլյան հաղթական նայեց Էմիլիին. նա մեծ սխալ էր գործել, որ իր ու Ջեյմսի բարբառից անցել էր <<նորմալ>> անգլերենի, որը Էլյան դպրոցական նստարանից արդեն յուրացրել էր որպես երկրորդ լեզու:
-Что? - գրգռված հարցրեց Ռիման՝ շարունակելով ուսումնասիրել թղթերը:
-То, что она сказала. Твое имя означает "яблоко"? Вот уж никогда бы не подумала.
-Нет, это совсем другое имя. Эмили имела в виду еврейское имя Римма. А мое пишется с одним "м". Рима - арабское имя, означает белая антилопа. - Հետո նա դիմեց Էմիլիին. - My name means "white antelpoe", but not "an apple". Ու յեկեք խոսենք հայեռեն ու միայն գոռցից:
-Եկեք, - ժպտաց Էմիլին, հասկացնելով Էլյային, որ այս անգամ ոչ ոքի է: - Ես որքան հասկանում եմ, դուք, Ռիմա, ինչ-որ կարևոր բան եք կարդում:
-Եվ ինչ-որ կարևոր բան եք իմացել, բացի ձեր սեփական անունից, - վերջապես խոսեց Ջեյմսը: Նա ուներ հաճելի, մի քիչ խռպոտ, բայց շատ գեղեցիկ ձայն: Երբեմն նա բլյուզ էր երգում, և նրան այդ երգերը շատ էին սազում:
-Ես միշտ ասել եմ, - հպարտ պատասխանեց Ռիման, - մառդն, ով լավ է չանաչում ինկն իռեն ու լավ է չանաչում իռ տշնամուն, անխախտ է: /Ես միշտ ասել եմ, մարդն, ով լավ է ճանաչում ինքն իրեն ու լավ է ճանաչում իր թշնամուն, անհաղթ է:/
-Անհաղթ է, - զգուշորեն ուղղեց նրան Էլյան. նա իսկապես հայերեն լավ էր խոսում, գրեթե առանց ակցենտի:
-Ես խենց դա էլ ասում եմ, անխախտ է, - դժգոհ ասաց Ռիման:
-Հիմա կասե՞ս, ինչ էիր կարդում, - փորձեց մեղմացնել նրան Էլյան:
-Ես արդեն ասացի, Տոլստոյի "Война и мир". "War and peace". Նեռեցեք, դեռ չգիտեմ հայեռեն դա ինչպես է խնչում:
-Հնչում, - ծիծաղելով ուղղեց Էլյան և ավելացրեց, - <<Պատերազմ և խաղաղություն>>:
-Ճիշտ այդ-պես, - դանդաղ արտասանեց Ռիման. երևում էր, հայերենը նրան մեծ դժվարությամբ էր տրվում:
-Սա ի՞նչ է, Տոլստոյի հայերեն թարգմանությո՞ւնն է, - հեգնեց Ջեյմսը՝ ցույց տալով թղթապանակը:
-Ոչ, - հանգիստ պատասխանեց Ռիման, - սռանք շռդժանավառտնեռի շառադռուտյուննեռն են այդ ստեխցագոռցուցյան շուռչ: Պառզվում է, ոռ Տոլստոյի այս խանչառեղ ստեխցագոռցուցյունը դպռոցական ցռագռում նեռառվաց չէ, չնայաց շատ դպռոցնեռում կա ռուս գռականուցյուն առառկան: Հետաքռքիռ է, ի՞նչ են նռանք անցնում այդ դասեռին, եթե ոչ Տոլստոյի այդ գոռցը, ոռն, ի դեպ, կառդում են աշխառի բոլոռ ծայռեռում, նույնիսկ Ամեռիկայում: /Ոչ, սրանք շրջանավարտների շարադրություններն են այդ ստեղծագործության շուրջ: Պարզվում է, որ Տոլստոյի այս հանճարեղ ստեղծագործությունը դպրոցական ծրագրում ներառված չէ, չնայած շատ դպրոցներում կա ռուս գրականություն առարկան: Հետաքրքիր է, ի՞նչ են նրանք անցնում այդ դասերին, եթե ոչ Տոլստոյի այդ գործը, որն, ի դեպ, կարդում են աշխարհի բոլոր ծայրերում, նույնիսկ Ամերիկայում:/
-Բայց ինչո՞ւ նույնիսկ Ամերիկայում, - նեղացավ Էմիլին: - Ես հիշում եմ, համալսարանում Տոլստոյը պարտադիր էր: Եվ բոլորը մեծ հաճույքով էին կարդում հատկապես <<Պատերազմն ու խաղաղությունը>>, չնայած թարգմանությունը բավականին անհաջող էր: Հիշո՞ւմ ես, Ջեյմս:
-Այո, հիշում եմ: Ես նույնիսկ ֆրանսերեն սովորեցի, որ կարդամ ֆրանսերեն թարգմանությունը, այն ավելի հաջող էր:
-Подожди, - հանկարծ ասաց Էլյան, - բայց ինչպե՞ս են աշակերտները շարադրություն գրում, եթե գիրքը չեն կարդացել:
-Բանն էլ խենց այդ է, - պատասխանեց Ռիման, - նույնիսկ ամենա.... - նա մի պահ մտածեց, հետո շարունակեց ռուսերեն (երևի արդեն հասցրեց հոգնել հայերեն բառեր որոնելուց) - ...даже самые "лучшие" работы, то есть те, которые оценили "пять" и "четыре"...  даже по этим работам видно, что ученики не читали самого произведения, в лучшем случае краткое содержание. В худшем выдумывают всякие глупости, которые не имеют ничего общего с Толстым. - Հետո նա այդ ամենը կրկնեց անգլերեն Ջեյմսի և Էմիլիի համար:
-Good! - ժպտաց Ջեյմսը: - Ուրեմն եթե մենք մեր ծրագրում ներառենք Տոլստոյ, մենք արդեն իսկ մի քայլ առաջ կլինենք:
-Ոչ միայն, - ժպտաց Ռիման, - մենկ էլի առավելուցյուննեռ ունենք: Առհասառակ այստեխի ծռագռեռը բոլոռովին մռցունակ չեն: Այստեխ չեն օգտագոռցում նոռագույն սառկավոռումներ, պատմուտյունն անցնում են ցանցռալի դասագռքեռով, էլ չեմ խոսում օտառ լեզվի դասավադման մասին: Ետե մենք առաջառկենք նույնիսկ ամենավատ և անառդյունավետ ցռագիռը, մենկ էլի մի կայլ առաչ կլինենկ, ոռովետեվ մեռ աշակեռտնեռը գոնե օտառ լեզու կսովոռեն, ինչը չի կառոխ առաչառկել ոչ մի ուռիշ դպռոց: /Ոչ միայն: Մենք էլի առավելություննր ունենք: Առհասարակ այստեղի ծրագրերը բոլորովին մրցունակ չեն: Այստեղ չեն օգտագործում նորագույն սարքավորումներ, պատմությունն անցնում են ձանձրալի դասագրքերով, էլ չեմ խոսում օտար լեզվի դասավանդման մասին: Եթե մենք առաջարկենք նույնիսկ ամենավատ և անարդյունավետ ծարգիրը, մենք էլի մի քայլ առաջ կլինենք, որովհետև մեր աշակերտները գոնե օտար լեզու կսովորեն, ինչը չի կարող առաջարկել ոչ մի ուրիշ դպրոց:/
-Exelent! - նորից ժպտաց Ջեյմսը: - Ուրեմն կարող ենք անհոգ լինել: Էմիլի, գնանք տեսնենք, ինչ նոր գրքեր են բերել գրադարանի համար: Այնքան հաճելի է աշխատել և իմանալ, որ կարգին կոնկուրենտ էլ չունես:
-Let's go!
Եվ նրանք դուրս եկան սենյակից: Էլյան հասկանում էր, որ ինքն էլ պիտի գնա, մի գործով զբաղվի, բայց աշխատունակությունը պարզապես քնել էր նրա մեջ, մանավանդ հիմա, երբ Ռիման այնպիսի բաներ ասաց, ինչից հետո ցանկացած մարդ պիտի <<քիթը ցցած ման գա>>, ոչ թե աշխատի:
-Рима...
-Что? - երբ ամերիկացիները այստեղ չէին, Ռիման իրեն չէր տանջում հայերենով:
-А ты случайно не знаешь, что означает имя Элья?
-Откуда мне знать? Это тебе надо знать, а не мне.
-Понятно... Ладно, пока...
Ու Էլյան դուրս եկավ սենյակից: <<Մարդն, ով ճանաչում է ինքն իրեն և ճանաչում է իր թշանում, անհաղթելի>>, - հիշեց նա Ռիմայի բառերը և հասկացավ, որ միանգամայն համաձայն  է նրա հետ:
Իսկ այնտեղ՝ ժամանակվոր աշխատասենյակում, Ռիման վերջապես փակեց այն թղթապանակը, ուր հավաքել էր Տոլստոյին ծաղրող այդ շարադրությունները, հանեց փոքրիկ քառակուսի ակնոցը և գրկեց գլուխը բարակ մատներով:
<<Ակնոց, ոչ թե ակնոցներ>> - կրկնում էր նա մտքում: Հետո հիշեց, որ Դավիդը գնացել է օդանավակայան իրենց նոր կոլլեգային՝ Ժաննային դիմավորելու, և որ պետք է զանգահարել նրան և իմանալ՝ հասա՞վ արդյոք ֆրանսուհին:Բայց այս քաղաքում աշխատելն այնքան դժվար էր տրվում իրեն: Նա նույնպես ուզում էր անվերջ զբոսենլ ու մտածել, մտածել...
___________________________________________________________________________________
Դոսյե

Անուն, ազգնուն. Ռիմա Բեռկուտովա
Տարիքը. 28 տարեկան
Սեռը. իգական
Ազգությունը. ռուս
Կրթությունը. Մոսկվայի Ժողովուրդների Բարեկամության Համալսարանի (Российский Университет Дружбы Народов) հոգեբանության և մանկավարժության բաժինը
Լեզուների իմացությունը. ռուսերեն, անգլերեն, 
Սպորտ. լողի երիտասարդական խաղերի չեմպիոն
Հասարակական աշխատանք. <<Կանաչ ապագա>> հասարակական կազմակերպության անդամ, <<Ուսում բոլորի համար>> հասարակական կազմակերպության կամավոր
Աշխատանքային փորձ. 2 տարի աշխատել է Մոսկվայի Ռեաբիլիտացիայի Կենտորնում ՝ որպես հոգեբան

Ես ունեի ամեն ինչ: Ապահովված կյանք, լավ ռեզյումե, լավ աշխատանք, ինձ հարգող ղեկավար, հասկացող ծնողներ, հավատարիմ ընկերներ, մեկը, ում սիրում էի, և ով սիորւմ էր ինձ: Համենայն դեպս ես այդպես էի կարծում: Բայց հետո պարզվեց, որ այսքան ժամանակ նա ինձ խաբում էր...
Հետագայում մտածում էի, որ ինքս ինձ էի խաբում: Ես, հոգեբան լինելով, վաղուց պիտի հասկանայի, որ նա պարզապես խաղում է ինձ հետ: 
Ինձ միշտ խելացի և ուժեղ անձնավորություն եմ կարծել: Բայց դավաճանության բացահայտումից հետո ամեն ինչ փոխվեց: Ճիշտ է, իմ հրաշալի կյանքից միայն մի օղակ պոկվեց: Բայց այն տակնուվրա արեց մնացած ամեն ինչը: Ես հասկացա, որ հոգեբան լինելով, չեմ կարող օգնել ինքս ինձ: Ինձ թվում էր, որ բոլորը ինձ խաբում են. ընկերուհիներս իմ մեջքի հետևում բամբասում են ինձանից, ծնողներս դժգոհ են, ղեկավարս ուզում է ազատել ինձ աշխատանքից: Ես չսպասեց, մինչև նա դա կաներ: Ինքս ազատվեցի և անմիջապես դիմեցի աշխատանքի տեղավորման գործակալություն: Ինձ առաջարկեցին մեկնել Հայաստան, և ես համաձայնեցի առանց մտածելու: Պարզապես ուզում էի լինել հեռու մի տեղ, մի տեղ, ուր ինձ ոչ ոք չի ճանաչում, և ոչ ոք չի խաբի...
Հետո հասկացա, որ չեմ սխալվել: Երբ հայտնվեցի բոլոր ծանոթներցս հեռու, նրանք վախեցան կորցնել ինձ ու միանգամից կապ հաստատեցին ինձ հետ: Միայն այդպես ես հասկացա, որքան շատ են ինձ սիրում այդ բոլոր մարդիկ, ովքեր շատ ավելի արժանի են իմ սիրուն, քան նա, ով խաբեց ինձ: Բայց արդեն ուշ էր: Պայմանագիրը ստորգրված է, և ես պետք գոնե մի տարի աշխատեմ այստեղ, այս փոքրիկ քաղաքում, ուր բոլորը կարծես քնած են: Բայց ոչինչ, ես չեմ ափսոսում:
Ես մեծ հաճույքով նորից ու նորից ընդունում եմ այս առաջարկը. աշխատել դպրոցական հոգեբան Դիլիջանի միջազգային դպրոցում:

Սոնա: Ամեն ինչ չափի մեջ է գեղեցիկ / արձագանք ՍԵՎԱԿ ամսագրի LGBT թեմային/

Սեռական փոքրամասնություններից խոսելիս, չգիտես ինչու, բոլորը <<խառնում են>> Աստվածաշունչն ու եկեղեցին: Մինչդեռ Հայ Առաքելական եկեղեցին DIY-ում կատարվածից հետո էլ չհայտնեց իր կողմնորոշումը: Ոչ ասեց, որ իրար <<միս ուտելը>> վատ է, ոչ էլ ասեց, որ միասեռականները <<ատելի են Աստծո համար>>:
Իսկ ահա Արևմուտքում մի շարք եկեղեցիներ արդեն ունեն իրենց հստակ դիրքորորշումը: Շվեցիայի Լութերական Եկեղեցին պսակադրում է նույնասեռ անձանց ու նույնիսկ ձեռնադրում է միասեռականներին: Լութերական մի շարք եկեղեցիներ նույնպես օրհնում են միասեռական զույգերին:
Թվում էր, դրանում զարմանալի ոչինչ չկա: Մի շարք երկրներում միասեռականները հանգիստ գրանցվում են զագսում և համարվում օրինական ամուսիններ: Էլ ինչո՞ւ եկեղեցին <<հետ ընկնի>>: Բայց քանի որ հասարակությունը հիմա սիրում է իր կողմնորոշումն արտահայտել միայն <<Կողմ>> եմ ու <<Դեմ>> եմ պատասխաններով, ես էլ կբացատրեմ, ինչին եմ կողմ, ինչին՝ դեմ:
Ես դեմ եմ միասեռականների պսակադրությանը: Եկեղեցին հենց այն խարիսխն է, որ չի թողնում մարդկությանը շարժվել ոչ առաջ և ոչ էլ հետ: Եկեղեցին ավանդույթների պահապանն է: Ուրեմն ո՞նց կարելի է, դեմ գնալով մեր նախնիների դարավոր ավանդույթներին, պսակել միասեռականներին: Բացի այդ պսակադրությունը, ինչպես և ցանկացած եկեղեցական ծիսակատարություն, ունի իր խորհուրդը, որը պարզապես անհետանում է, երբ պսակվում են միասեռականները:
Պսակադրությունը, նախ և առաջ, ունի սերունդը շարունակելու առաքելությունը: Այսինքն, առաջին հերթին կարևոր է մարդու վերարտադրողականությունը, ինչն անհնար է միասեռական զույգերի համար:

Լուսանկարում Նորավանքի գմբեթն է:
Լուսանկարի հեղինակ՝ Սոնա Արսենյան

Երկրորդ: Երբեք չե՞ք մտածել, ինչո՞ւ են տղամարդուն եկեղեցում հարց տալիս՝ <<Տե՞ր ես>>, իսկ կնոջը՝ <<Հնազա՞նդ ես>>:Ճիշտն ասած այնքան էլ չեմ սիրում այս խորհուրդը, բայց որ այն կա, ստիպված եմ այս էլ արձանագրել:
Պսակադրությունը կարգավորում է կնոջ և ամուսնու հարաբերությունները՝ դրանք համեմատելով Քրիստոս-Եկեղեցի հարաբերությունների հետ: Այսինքն, ինչպես Քրիստոսն է եկեղեցու առաջնորդը, այնպես էլ տղամարդն է իր կնոջ առաջնորդը: Նա պարտավոր է պաշտպանել իր կնոջը, լինել հոգատար և հավատարիմ, սիրել կնոջն այնպես, ինչպես Քրիստոսն է սիրում մարդկանց: Իսկ կինը պարտավոր է հնազանդվել իր ամուսնուն և հետևել նրան այնպես, ինչպես Եկեղեցին է հետևում Քրիստոսի ուսմունքին՝ քրիստոնեությանը:
Իսկ հիմա պատկերացնենք, որ քահանայի առաջ հավատարմության երդում են տալիս երկու տղամարդ: Ո՞վ է տերը, և ո՞վ է հնազանդ: Ո՞ւմ է հնազանդ: Ո՞ւմ տերն է: Միանգամից խախտվում է խորհուրդը: Ֆեմինիաստները, գուցե, և ասեն, որ այսպիսով վերականգնվում է հավասարությունը կնոջ և տղամարդու միջև: Սակայն այդպես չի: Երբ պսակվում են երկու տղամարդ, հավասարություն կա միայն տղամարդկանց միջև, որն առանց այդ էլ եղել է ու կա: Իսկ ահա ծեսի խորհուրդը կործանվում է:
Այսպիսով, ես դեմ եմ միասեռականների պսակադրությանը:
Ես կողմ եմ միասեռականների գրանցմանը զագսում:
Առհասարակ հայերենում <<զագս>> բառ չկա: <<Զագս>>-ը գալիս է ռուսերենից: Загс - սա ինքնուրույն բառ չէ, այլ հապավում, որը բացվում է այսպես՝ Зарегестрирование актов гражданского состояния: Հայերեն սա կհնչի մոտավորապես այսպես՝ Քաղաքցիական ակտերի գրանցման սենյակ:
Քաղաքացիական: Այսինքն զագսը մի կառույց է, որտեղ բոլոր քաղաքացիները կարող են օգտվել իրենց որոշակի իրավունքներից (ի միջի այլոց, զագսում միայն զույգերին չեն գրանցում, այլ շատ ու շատ ուրիշ հարցեր են կարգավորում): Ես ընդունում են միասեռականներին՝ որպես հասրակության լիարժեք անդմաներ և պետության լիիրավ քաղաքացիներ: Իսկ զագսը պետական հաստատություն է՝ ստեղծված քաղաքցիների համար:
Երբեք պետք չէ շփոթել եկեղեցին և պետոթյունը Ճիշտ է, եկեղեցին կարևոր դեր ունի պետական թատերաբեմում և հասարակության կարևորագույն օղակներից մեկն է, բայց միևնույն է, եկեղեցին մնում է եկեղեցի՝ ավանդույթների պահապան, իսկ պետությունը մնում է պետություն՝ մարդու իրավունքների երաշխիք:

Սոնա: Սերը, որ իր անունն է թաքցնում (թարգմանություն ռուսերենից)

Մեղադրող. – Նկարիչը շատ է սիրում երիտասարդ Դորիան Գրեյին: Չե՞ք կարծում, որ ընթերցողի մոտ միտք կառաջանա՝ արդյո՞ք ծեր նկարիչը այլ զգացմունք չի տածում երիտասարդի հանդեպ:
Օսկար. – Ինձ հայտնի չեն սովորական մարդկանց մտքերը:
Մեղադրող. – Պատահե՞լ է, չէ՞, որ դուք էլ խենթի պես հիացել եք որևէ երիտասարդով:
Օսկար. – Խենթի պե՞ս: Ոչ: Ես նախընտրում եմ սերը, այն ավելի վեհ զգացմունք է:
Մեղադրող. (կարդալով մի սրամիտ հատված <<Դորիան Գրեյի դիմանկարից>>) - Ձեր ստեղծագործություններում դուք անընդհատ նկարագրում եք անբնական զգացողություններ: Սա էլ եք դուք գրել, անյպես չէ՞:
Օսկար. (սպասելով, որ դահլիճում լինի քար լռություն) – Ոչ, պարոն Կարսոն, այս խոսքերը պատկանում են Շեքսպիրին:
Մեղադրող. (կարդալով հատված Օսկարի բանաստեղծությունից) – Սա էլ է գրել Շեքսպիրը, չէ՞, պարոն Ուայլդ:
Օսկար. – Դուք այնպես եք կարդում, պարոն Կարսոն, որ բանաստեղծությունից քիչ բան մնաց:
Դահլիճը պայթում է ծիծաղից:



1885 թ-ին բրիտանական քրեական օրենսգրքում ավելացվում է մի օրենք, որն արգելում է <<ամոթալի հարաբերությունները չափահաս տղամարդկանց միջև>>: Քրեական օրենսգրքի հենց այս կետը օգնեց դուքս Կուինսբերիին հաղթել դատական գործը, որն իր դեմ էր հարուցել հանճարեղ գրող, թատերգու Օսկար Ուայլդը:
1891 թ-ին Օսկար Ուայլդը ծանոթանում է Ալֆրեդ Դուգլասի հետ, որն երիտասարդ էր գրողից 16 տարով: Օսկարը սիրում է երիտասարդին, և նրանք դառնում են անբաժան ընկերներ: Օսկարը հլու-հնազանդ կատարում էր Ալֆրեդի բոլոր ցանկությունները և, կարելի է ասել, Ալֆրեդն ապրում էր Ուայլդի հաշվին: Նրա պատճառով գրողը ստիպված եղավ բաժանվել իր ընտանիքից:
Ինքը Ալֆրեդը գժտված էր իր հոր՝ դուքս Կուինսբերիի հետ: Նրանք անընդհատ վիճում էին, վիրավորական նամակներ գրում միմյանց: Հայրը կարծում էր, որ Օսկար Ուայլդը վատ ազդեցություն է թողնում իր որդու վրա, և հենց նրա պատճառով Ալֆրեդը չի ուզում հաշտվել հոր հետ: Նա նամակ է գրում գրողին, որում անվանում նրան սոդոմիտ (այսինքն՝ համասեռամոլ): Օսկարը շատ է զայրանում: Ընկերները փորձում են հանգստացնել նրան և մի որոշ ժամանակով հեռանալ երկրից: Բայց կամակոր Ալֆրեդ Դուգլասը համոզում է Օսկարին դատի տալ իր հորը՝ զրպզրտության մեղադրանքով: Գրողն այդպես էլ անում է:
Սակայն դատական պրոցեսի ընթացքում դուքսը պատմում է 13 տղաների մասին, որանց հետ հանդիպում էր գրողը: Նույնիսկ կարողանում է նշել երբ և որտեղ է Ուայլդը հանդիպել նրանց հետ:
1895 թ-ին Օսկար Ուայլդին դատապարտում են երկու տարի բանտարկամն և ուղղիչ աշխատանքների:

Մեղադրող. – Իր սոնետներից մեկում պարոն Դուգլասը գրում է. <<Սերը, որ իր անունն է թաքցնում>>: Կարո՞ղ եք բացատրել, ի՞նչ է դա նշանակում:
Օսկար. - <<Սերը, որ իր անունն է թաքցնում>>, մեր դարում դա մի այնպիսի մտերմություն է, որ ծնվում է ավագ և կրտսեր այրերի միջև: Այնպիսի մտերմություն, որպիսին եղել է Դավիթի և Հովնաթանի միջև, այնպիսի մտերմություն, ինչպիսին Պլատոնն է դրել իր փիլիսոփայության հիմքում, ինչպիսին մենք գտնում ենք Շեքսպիրի և Միքելանջելոյի սոնետներում: Դա մի մաքուր և կատարյալ հոգևոր սեր է: Բայց մեր դարում այդ սերը այլ կերպ են հասկանում, այնքան նողկալի կերպով, որ այն իրոք ստիպված է թաքցնել իր անունը: Հենց այդ սերն է ինձ բերել այնտեղ, ուր ես հիմա գտնվում եմ: Այն լուսավոր է, այն չքնաղ է և իր վեհությամբ գերազանցում է մարդկային մտերմության մնացած բոլոր տեսակները: Նրանում ոչ մի անբնական բան չկա: Այն խելացի է, ու նորից ու նորից արթնանում է ավագ և կրտսեր այրերի միջև, որոնցից ավագը փայլուն խելքի տեր մարդ է, իսկ կրտսերը լիքն է հույսով, սպասելիքներով և գալիք կյանքի կախարդանքով: Այդպես էլ պիտի լինի: Բայց աշխարհն այդ չի հասկանում: Աշխարհը ծաղրում է այդ մտերմությունը և նրա համար մարդուն անարգանքի սյունին գամում:

 Սկզնաղբյուրը՝ Վիքիպեդիա ազատ հանրագիտարան
Թարգմանությունը ռուսերենից՝ Արսենյան Սոնա

Սոնա: Ալլո, բարև ձեզ.... (համարյա իրական պատմություն)

Ալլո, բարև ձեզ...

Ձեզ հաստատ ծանոթ է այս իրավիճակը. ֆիլմի ամենահետաքրքիր պահին, երբ գլխավոր հերոսը պետք է իր <<հունարը>> ցույց տա, հանկարծ զանգում է հեռախոսը: Դուք չեք ուզում վերցնել, բայց հետո հիշում եք, որ ընկերուին Ամերիկայից պիտի զանգեր, ու թողնում եք ամեն ինչ, վազում հեռախոսի մոտ:
 - Ալլո՜:
 - Ալլո, բարև ձեզ: Ձեզ զանգահարել են <<.......>> ընկերությունից: Մեզ մոտ այսօր ակցիա է: Մենք ձեզ դա կնվիրենքք: Սա էլ կստանաք անվճար: Կվճարեք միայն այս բանի համար:
Ուզում եք արդեն հեռախոսը գետնով տալ, բայց հեռախոսավարուհի-աղջիկն այնքան լավ է խոսում ու այնքան հոգնած ձայնով, որ մի քիչ մեղմանում եք, շտապ պատասխանում՝ ոչ, ու վազում ֆիլմը նայելու: Իսկ գլխավոր հերոսն արդեն զոհվել է...
Իսկ գիտե՞ք այդ ամենը ինչպես է կատարվում: Չէ, հերոսի զոհվելը չէ: Գիտե՞ք, ինչպես է կատարվում այդ <<Ալլո, բարև ձեզ>> չամռվելու նոր ձևը:
Պտկերացրեք մի սենյակ, որտեղ դրված են յոթ-ութ իրարից ստվարաթղթե վահանականերով առանձնացված շա՜տ փոքր սեղաններ: Յուրաքանչյուր սեղանին մի հեռախոս: Յուրաքանչյուր հեռախոսի մոտ մի աղջիկ:
Երբ իմացա, որ Հասոն տեղավորվել է աշխատանքի նման մի <<կազմակերպությունում>>, որոշեցի գնալ և տեսնել, ինչպես է դա կատարվում: Ճիշտ է, այնտեղ կողմնակի մարդկանց չեն թողնում, բայց երբ կատվի աչքերով նայում ես խիստ դեմքով հսկիչին, ամեն ինչ դառնում է թույլատրելի (բա՜, էս աշխահում հո ամեն ինչ <<Ալլո, բարև ձեզ>>-ով չի):
Հասոն նստած էր պատուհանի մոտ և <<քաղցր>> ձայնով ինչ-որ մեկի նյարդերն էր սղոցում, երբ ես ներս մտա: Սպասեցի, մինչև կվերջացնի ու հարձակվեցի:
 - Բարև՜, էս ի՞նչ գործի ես: Աղջիկ ջան, բա որ էսպիսի գործ կար, ինչո՞ւ մի բերան չասեցիր, ես էլ կգայի:
- Բա ո՜նց, - ծիծաղեց Հասոն: - Հենց իմանում ես հեշտ բան է: Միայն երկու ժամ եմ աշխատել, բայց արդեն չգիտեմ, հեգնածությունից ուր փախչեմ:
-Պա՜հ: Մթոմ ի՞նչ ես անում, հեռախոսով ես խոսում էլի, մենք քո հետ ամբողջ օրը այդ գործի վրա էինք:
-Հա՞: Դե արի դու զանգի, տեսնեմ ո՜նց ես զանգում:
-Ու կզանգեմ:
-Արի: Էս քեզ հեռախոսը, էս քեզ տեքստը: Զանգի:
Ու սկսվեց...
Այս անգամ աղջիկները առաջարկում էին անվճար քարտեր, անվճար րոպեներով, անվճար առաքումով ու այնքան առավելություններով, որ ինքս էլ մտածեցի, պատվիրել այդպիսի մի քարտ:
<<Դե որ այսքան ձեռնտու է, - մտածեցի ես, - հաստատ բոլորը կպատվիրեն: Իսկ Հասոն ասում է՝ դժվա՜ր է>>:
 - Ալլո, բարև ձեզ: Այսօր մեզ մոտ ակցիա է: Մենք ձեզ կնվիրենք քարտ, որի օգնությամբ դուք կարող եք խոսել անվճար: Մենք այն կառաքենք ձեր բնակարան միանգամայն անվճար...
 - Բալիկ ջան, ես պառավ կնիկ եմ, ես զանգելու տեղ չունեմ, տղես արտասահմանում է, ես էլ ոչ ոք չունեմ: Արդեն երկու տարի է, զանգում եմ, չի պատասխանում: Բա որ չի պատասխանում, էլ ի՞նչ տարբերություն՝ անվճար է, անվճար չի:
-Ալլո, բարև ձեզ...
-Կներես, ազիզ ջան, մենք հիմա ընտանիքով հաց ենք ուտում: Չեմ կարող քեզ հետ խոսել:
-Ալլո, բարև ձեզ...
-Վայ ես քո ցավը տանեմ: Էս ի՜նչ լավ բաներ ես ասում: Բայց դե որ ինձ պետք չի, էլ ինչի՞ համար պատվիրեմ:
-Ալլո, բարև ձեզ...
-Ինձ ոչ մի բան պետք չի: Ես պառավ կնիկ եմ, ինձ համար ապրում եմ էլի: Ի՞նչ եք ուզում ինձանից:
-Ալլո, բարև ձեզ...
-Ներեցեք, բայց հիմա զբաղված եմ:
-Ալլո, բարև ձեզ...
-Քացր ջան, շատ լավ ես խոսում: Չուզեցի ընդհատել: Բայց ինձ դա պետք չի՜:
-...այսօր մեզ մոտ շատ հետաքրքիր ակցիա է: Մենք ձեզ կնվիրենք...
Հեռախոսն արդեն դրել էին:
-Էլ չեմ դիմանում: Էս ի՞նչ մարդիկ են: Ոչ ոք չի ուզում էս ձեր ակցիան:
-Բա ասում ես հեշտ գործ է:
-Գիտես ի՜նչ, Հաս, ինքդ էլ զանգի: Իսկ ես մեռնեմ էլ, էստեղ չեմ աշխատի:
Իսկ դուք կարծում էիք, չամռվելու գործում տուժում է նա, ում անհանգստացնում են: Չէ՜, այդ գործը երկկողմանի տհաճ է՝ և՛ նրան, ու կտրեցին ֆիլմից, և՛ նրան, ով այդ ֆիլմը չի նայելու, այլ զանգելու է, զանգելու...
-Ալլո, բարև ձեզ....
-Ոչինչ չեմ ուզում:
-Ներեցեք: Ես Սոնային էի ուզում:
-Մար, դո՞ւ ես:
-Հելլո Ամերիկայից:

Соня. Исповедь Человека Паука. (Фанфик.)

Не хотел тебя беспокоить, честно, не хотел.
Я вообще не люблю причинять неудобства людям. Иногда даже стесняюсь позвонить и заказать пиццу. Сам же был разносчиком, знаю каково это. Ну да ладно... Сейчас не это главное. Просто хотел, чтобы ты понял, как трудно мне сейчас с тобой разговаривать. Получается, что я даже теперь не даю тебе покоя, дядя Бэн...
Тетя Мэй готовит на кухне кофе. Сейчас пять утра, и у нее бессонница. Этим она заразилась от меня. Собственно об этом я и хотел поговорить.
Прости, но я больше не могу молчать...
Учусь, как и раньше, хорошо, может даже лучше, чем раньше. Стал увлекаться астрономией и механикой. А еще изучаю оптику между делом: сам понимаешь, фотографии и все такое. Но мне это все уже неинтересно... Честно, я больше не хочу быть ученым, и не знаю, кем я хочу быть. А задачи решаю, чтобы чем-то занять свой мозг. Чтобы он постоянно был чем-то занят, чтобы не думать о том, о чем я все время думаю. Формулы - лучший способ борьбы с неприятными мыслями. Но ночью, когда мозг не может уже высчитать даже 2x2, мне все же приходится вспомнить о том, что постоянно мучает меня.
Я вспоминаю тебя, дядя Бэн... Но вспоминаю не таким, как должен был бы вспоминать тебя Питер Паркер. Вернее не как тот Питер Паркер, которого ты оставил.
Я знаю, что именно ты научил меня тому, что ведет меня по жизни... Но я больше не благодарен тебе. И это пугает меня!
Я пытаюсь отделаться от этого ужасного чувства, цепляюсь за те мысли и ощущения, к которым привык, но в глубине души все же понимаю, что прав. И мне так жаль...
Перед смертью ты сказал мне, помнишь? "Большая сила налагает большую ответственность". Ты и раньше говорил мне, что надо помогать слабым, быть добрым и честным и все такое. Но ведь это все папы и мамы говорят своим чадам, впрочем без особой надежды, что те послушаются их, когда вырастут. Ведь в конечном счете каждый сам выбирает свой путь, становясь взрослым. И вместе с химией и математикой благополучно забывает и эти уроки, полученные в детстве.
Но это одно единственное предложение: "Большая сила налагает большую ответственность". Всего четыре слова. Ведь их так легко збыть.
Но ты не говорил этого маленькому Питеру, которого хочешь научить правильно переходить дорогу. Нет! Ты сказал это взрослому Паркеру, который никак не мог решить: быть или не быть Человеку Пауку? Ты будто подсказал мне решение. Как оказалось не очень-то верное...
Видишь?! Вот о чем я думаю по ночам, когда все формулы уже заучены.
Я обвиняю тебя. Да, обвиняю!
Из-за тебя я каждый день рискую жизнью за людей, которых никогда раньше не видел и может больше никогда и не увижу. Из-за тебя я бросался в самое пекло, ничего не требуя взамен. И потом, пока Человека Паука поливали грязью "Дэйли Бьюгал" и все другие газеты, Питер Паркер разносил пиццу, чтобы тете Мэй не нужно было давать ему деньги, которых и без него не хватало. Из-за тебя я спасал всех и каждого, даже не думая, что потом это может обернуться против меня. Из-за тебя я сотни раз сдерживал слезы, когда понимал, что чуть не потерял свою девушку в битве с очередным "гениальным" злодеем, а потом бился головой о стенку, потому чти терял ее: ну кто захочет встречаться с парнем, который вместо свидания идет на очередной рейд!
Когда я думаю, какой подарок преподнесла мне судьба и как я им воспользовался! Я ведь мог не страдать так. Мог бы не мотаться с одной внештатной работы на другую, между делом спасая мир. Я ведь мог зарабатывать большие деньги, иметь семь выходных на неделе и помогать только тем людям, которые могли бы предложить что-нибудь взамен. И это было бы понятно и прекрасно. Люди говорили бы, что я добродетель города, а не псих или, что еще хуже, преступник похлеще Гоблина и Венома.
И тете Мэй не пришлось бы закладывать дом...
Мы бы жили на сорок втором этаже какого-нибудь суперэлитного дома в районе для богатеев. И девушка, которую я люблю, была бы моей женой. И я бы мог выключить телефон, чтобы немного отдохнуть от этих паучьих дел.
Да какой я к черту паук! Паук плетет паутину, ловит в нее мух, ест досыта и живет долго и счастливо с какой-нибудь "черной вдовушкой". Но не тратит драгоценные нити на собственное несчастье.
"Большая сила налагает большую ответственность". А по-твоему громкие слова ответственности не налагают?!
Это ты ответственен за то, что я потерял и за то, чего никогда не имел. За дом на сорок втором этаже. За девушку, на свадьбе которой я завтра буду фотографом, а не женихом. За тетю, которая обменяла свою и без того крошечную квартирку на окраине города на комнатку еще меньше и еще дальше.
Но как бы я там ни бесился, я все равно понимаю, что обязан тебе тем, чего я не потерял и, думаю, больше никогда не потеряю. Самим собой...
Если бы не ты, я бы точно проиграл бы своему самому страшному врагу - врагу в отражении.
Ты конечно плохо воспитал меня старик, признай это.
Но я все равно так благодарен тебе...

Արի: Ես կորցրել եմ իմ հերոսին

Չէ, ոչինչ էլ չի փոխվել: Դու հենց այնպիսին ես, ինչպիսին միշտ ես եղել՝ անփույթ, մի քիչ կոպիտ, անհոգ: Պահվածքդ էլ չի փոխվել: Անում ես այն, ինչ միշտ ես անում:
Ես պառկած հետևում եմ քեզ: Նույնն ես: Ինչպես միշտ քո ամենօրյա ծեսն ես կատարում համակարգչի առջև, իսկ ես, ինչպես միշտ, պառկած հետևում եմ քեզ: Ինձ համար դա սովորական բան է, երբեմն նույնիսկ հաճելի: Բայց հիմա ինչ-որ բան փոխվել է.  ես զզվանքով եմ նայում քեզ ու նույնիսկ չեմ փորձում այն թաքցնել:
Վերնաշապիկդ, ինչպես միշտ, թարմ չէ, սանրվածքդ՝ անփույթ: Մատներդ արագ վազում են ստեղնաշարով, և ինչպես միշտ ստացվում է մի յուրահատուկ մեղեդի՝ բաղկացած <<չըխկ-թըխկ-չըխկ>> կրկնվող ձայներից: Չէ, ամեն ինչ նույնն է... ու ամեն ինչ փոխվել է:
Ինչպե՞ս դու չհասկացար, որ ամեն ինչ փոխվել է: Ինչպե՞ս չհասկացար, որ իրավունք չունես նույնը մնալ: Քո անհոգ ու անփույթ ժպիտը երեկ հաճելի էր, բայց այսօր արդեն ատելի է ինձ համար:
Երբեմն-երբեմն դու շրջվում ես իմ կողմը, ինչ-որ անիմաստ հարց տալիս կամ անեկդոտ պատմում: Ես պատասխանում եմ կոպիտ ու գրգռված: Դու չես ջղայնանում, հարցնում ես՝ ի՞նչ է պատահել: Ես պատասխանում եմ, որ տրամադրություն չունեմ, ու դու նորից շրջվում ես դեպի մոնիտորը՝ ինձ թողնելով մենակ իմ վատ տրամադրության հետ: Ու այդպես արդեն մի քանի օր....
Ամեն ինչ փոխվել է.... Ես եմ փոխվել... Ինձ թվում է, որ այլևս չեմ կարողանա հարգել քեզ: Քեզ համար դա միևնույն է, ես գիտեմ. է՜, հետո՞ ինչ, աշխարհում այնքան մարդ կա, ում ես չեմ հարգում: Բայց դու չես հասկանում: Քեզ ես ուզում եմ հարգել:
Մի ժամանակ դու գիտեիր դա, բայց հիմա մոռացել ես.... Ես կհիշեցնեմ:
Դու իմ հերոսն էիր: Մի շփոթիր, սիրո հետ դա ոչ մի կապ չունի: Սիրահարվում են թափառական ասպետներին՝ սպիտակ կամ սև նժույգներով: Բայց մինչև արքայադուստրը կհասնի ասպետին, պետք է սպանել վիշապին և ազատել խեղճ աղջկան: Իսկ վիշպներին սպանում են հերոսները:
Դու իմ հերոսն էիր: Ճիշտ է, իրական կյանքում դու մողես էլ չես սպանել, բայց հերոսությունը սպանության մեջ չէ: Պարզապես դու իմ հերոսն էիր, ու վերջ: Ինձ դա դուր էր գալիս: Քեզ էլ... Դու շատ գոհ էիր քո կարգավիճակից, քանի դեռ հիշում էիր դրա մասին: Բայց ցավոք այնքան շուտ մոռացար:
...Դու այդպես էլ չհասկացար, որ հերոս լինելը օրհնություն չէ, անեծք է: Եթե հերոս ես, պատասխանատու ես բոլոր նրանց համար, ում փրկել ես և ում դեռ չես հասցրել փրկել:
Հերոս լինել չի նշանակում անառիկ ամրոցում քեֆ անել: Հերոս՝ նշանակում է անվերջ պայքարել չարի դեմ: Բայց հիմա, երբ ժամանակն է վիշապին սպանել, դու հրաժարվում ես դրանից, անում ես այն, ինչ միշտ էիր անում՝ անհոգ ու անփույթ: Բայց մի՞թե չես հասկանում, որ երբ վիշապը այստեղ է, չի կարելի անհոգ քեֆ անել...
Դու դա չհասկացար: Ու ես հասկացա, որ այլևս հերոս չունեմ:
Չեմ վախենում վիշապից, ո՜չ: Վերջ ի վերջո բոլոր արքայադուստրերը երջանիկ են լինելու: Բայց հասկանալ, որ այս աշխարհում հերոս չկա.... Դա մի ուրիշ տառապանք է....
Հեքիաթը արդեն վաղուց հանգստի է գնացել՝ մեզ թողնելով դեմ-հանդիման իրական կյանքի հետ: Բայց,հասկացիր, իրական կյանքում նույնպես պետք է հերոս, իսկ ես այն չունեմ... Դեռ չսկսած՝ դու արդեն հոգնել ես չարի դեմ պայքարելուց և որոշել ես հերոս չլինել: Ու ես այլևս չեմ կարող քեզ հարգել...
Դու խլեցիր ինձանից իմ հերոսին, և ես դա քեզ երբեք չեմ ների:

Սոնա: Պայքա՞ր, թե՞ կոմֆորտ...

Գլուխ Առաջին: Ժաննա

Ժաննան դուրս եկավ ինքնաթիռից ու մի պահ կանգ առավ շարժասանդուղքի առաջին աստիճանի մոտ. ուզում էր հասկանալ՝ ուր է եկել: Բայց երբ կլոր ականջներով ճաղատ մի պարոն հետևից թեթևակի հրեց նրան, նա հասկացավ, որ խցանում է ստեղծում և շտապեց կանգնել շարժասանդուղքի հերթական առաջին աստիճանին: Աստիճանը սահուն առաջ գնաց և Ժաննային հասցրեց ներքև:

Այս քաղաքում Ժաննան չէր ճանաչում ոչ ոքի, նույնիսկ նրան, ով պիտի դիմավորեր իրեն: Բայց նրան ասել էին, որ դա լինելու է տղամարդ, այն էլ <<ոչ սովորական>> տղամարդ, և Ժաննան շատ ոգևորված էր: Նա դանդաղ շրջաններ էր գծում իր կրունկերով մարմարյա հատակին ու <<անամոթաբար>> հայացքով զննում իր կողքով անցնող բոլոր տղամարդկանց:
<<Չէ, սա չի լինի, հաստատ: Չափից դուրս սովորական տեսք ունի: Իսկ այս մեկի հագ ու կապից երևում է, որ փող ունի, բայց չունի ճաշակ: Սա չափազանց բարձր է ծիծաղում. չեմ սիրում մարդկանց, ովքեր մոռանում են քաղաքավարության մասին: Իսկ այս մեկը պարզապես անճոռնի է, համենայն դեպս մեջքից, շատ է ցածրահասակ ու չափից դուրս գեր: Տեսնես ինչպիսի՞ն կլինի նրա դեմքը: Միայն թե շրջվեր: Օ՜հ, Աստված իմ, սա կին է>>:
 -  ¡Buenos dias!
Անակնակլի եկած Ժաննան շրջվեց և տեսավ նրան: Բարձրահասակ էր, ճիշտ դիմագծերով և խելացի սև աչքերով: Հագին կար սև վերնաշապիկ, սպիտակ կոստյում և նույն գույնի գլխարկ: Մի ականջում փոքրիկ ոսկե ականջող կար, իսկ վիզը զարդարում էր բարակ ոսկե շղթան, որը պիտի վերջավորվեր վերնաշապիկի տակ թաքնված խաչով:
Նա էր, ոչ սովորական տղամարդը: Առհասարակ այդպիսի կերպարներ Ժաննան շատ էր տեսել, հատկապես արգենտինական սերիալում, որ նայում էր ամեն երեկո: Բայց այս մեկը հաստատ սովորական սերիալի տիպաժ չէր: Ժաննան փորձում էր հասկանալ, ի՞նչն է դարձնում այս տղամարդուն ոչ սովորական, բայց չէր կարողանում: Աշխատում էր չնայել նրա աչքերին. այդ աչքերն այնքան խորն էին ու սև, որ ակամայից աղջիկը կորցնում էր մտածելու ունակոթյունը և իրեն զգում անպաշտպան ու թույլ, իսկ դա նրան դուր չէր գալիս:
 - Ներեցեք, - շարունակեց տղամարդը, - երևի ձեզ ավելի հարմար կլինի, եթե ես հայերեն խոսեմ: Բարև ձեզ:
Նա քաղաքավարի ժպտաց, բայց Ժաննան ինչ-որ հեգնանք տեսավ այդ ժպիտի և նրա տիրոջ  չափազանց խելացի աչքերում: <<Թող չկարծի, որ ես միայն հայերեն եմ խոսում>>: Աղջիկը բարձրացրեց գլուխը, հպարտ նայեց երիտասարդի աչքերին և կտրուկ ասաց.
 - Bonjour!
 - No hablo frances, - ժպտաց երիտասարդը: - Do you speak english?
 - Yes, I do! - հպարտ պատասխանեց Ժաննան ու ավելացրեց հայերեն. -  Բայց եթե կամենաք, մենք կարող ենք խոսել հայերեն:
 - Ճիշտն ասած, այդպես շատ ավելի լավ կլինի, - խոստովանեց երիտասարդը:
 - Երևի այնքան էլ լավ չգիտե՞ք եվրոպական լեզուներ, - հեգնեց Ժաննան:
 - Ընդհակառակը, հայերեն լավ չգիտեմ, այդ իսկ պատճառով ուզում եմ շատ խոսել հայերեն, որ շուտ սովորեմ:
Ու Ժաննան հասկացավ, որ այս երիտասարդը չէր հեգնում նրան, երբ ասաց՝ Buenos dias: <<Տղամարդ, ով չի հեգնում կնո՞ջը: Ահա թե ինչու է նա ոչ սովորական>>:
 - Իսկ որտե՞ղ են ձեր իրերը, - միամիտ հարցրեց երիտասարդը:
Ժաննան մի պահ լռեց՝ փորձելով հիշել, որտեղ են, վերջ ի վերջո, նրա իրերը: Ու երբ հիշեց...
 - Աստված իմ, ես չեմ վերցրել ուղեբեռը: Հիմա ի՞նչ ենք անելու:
 - Վազելու ենք, - ծիծաղեց երիտասարդը և սլացավ սրահի այն կողմը, որտեղից ուղևորները վերցնում էին իրենց ճամպրուկները:
Ժաննան հետևեց նրան՝ աշխատելով մեծ քայլեր անել, այնքան, որքան թույլ էր տալիս նրա նեղ կանացի շրջազգեստը: <<Կըտ-կըտ-կըտ>>, - արձագանքում էին նրա բարձր կրունկները:

 - Քաղաքը կոչվում է Երևան: Այդ բառը ծագել է <<երևալ>> բայից, to appear, եթե չեմ սխալվում: Նախկինում քաղաքը կոչվել է Էրեբունի, և դա նույնպես նշանակում է <<այն, ինչ երևում է այստեղ>>: Պատկերացնո՞ւմ եք, այս քաղաքը ավելի քան 2000 տարվա պատմություն ունի:
 - Դուք այդ որտեղի՞ց գիտեք:
 - Վերջ ի վերջո պատմաբան եմ:
Մի պահ նրանք լռեցին: Քարե <<նստարանը>>, որի վրա նրանք նստած էին, սարսափելի տաքացել էր արևի տակ: Բայց շատրվանից նրանց հասնող ջրի կաթիլները մի փոքր մեղմում էին շոգը: Այնուամենայնիվ Ժաննան հանեց իր թեթև ամառային բաճկոնը:
Դավիդը հանգիստ նայում էր արևին: Գլխարկը ծածկում էր նրա աչքերը, այնպես որ նա հանգիստ կարող էր ուսումնասիրել վերին թագավորությունը:
 - Այստեղ սարսափելի շոգ է, - բողոքեց Ժաննան: - Դուք չե՞ք շոգում:
 - Ի՞նչ, - շփոթված հարցրեց Դավիդը. երևում է մտքով վաղուց արդեն <<երևացող քաղաքում>>  չէր: - Այո, այո դուք իրավացի եք: Անտանելի շոգ է:
 - Հապա ինչո՞ւ չեք հանում ձեր բաճկոնը:
 - Սովորել եմ արդեն:
 - Վաղո՞ւց եք այստեղ:
 - Մի քանի օր:
 - Այդքան շո՞ւտ եք սովորում:
 - Ոչ, պարզապես իմ հարազատ Իսպանիայում նույնպես շոգ էր:
 - Պետք է ասել <<շոգ է>>, - ուղղեց նրան Ժաննան: - Թե չէ կստացվի, որ մի ժամանակ այնտեղ շոգ էր, իսկ հիմա ցուրտ է:
 - Բոլորովին, - մեղմ առարկեց Դավիդը: - Ոչ թե շոգն էր Իսպանիայում, այլ ես էի Իսպանիայում... մի ժամանակ... Իսկ հիմա այստեղ եմ:
Ժաննան սկսեց ծիծաղել: Նա չէր հասկանում՝ ինչու, բայց այս երիտասարդը շատ զվարճալի էր թվում իրեն:
Դավիդը չհարցրեց, ինչու է նա ծիծաղում: Ընդհակառակը, ինքն էլ սկսեց ծիծաղել: <<Չէ, - մտածեց Ժաննան, - երևում է այստեղ իսկապես ծիծաղելի ինչ-որ բան կար>>:
Հետո շիկացած օդից կախվեց շիկացած մի լռություն: Ժաննան շատ էր ուզում Դավիդին տալ իրեն տանջող հարցը, բայց քաղաքավարությունը կամ դրա պես մի բան, խանգարում էր նրան: <<Նա կկարծի, որ ես ուզում եմ, որ ինքն ինձ կոմպլիմենտ անի: Երևի հիմար պչրուհու տպավորություն եմ թողնում: Համենայն դեպս այդ ճամպրուկներով արդեն ապացուցեցի, որ հիմար եմ: Մնաց ցույց տալ, որ պչրուհի եմ, ու վերջ>>:
Բայց հարցը ինքն իրեն պոկվեց նրա շուրթերից.
 - Դավիդ, իսկ ինչպե՞ս ճանաչեցիք ինձ օդանավակայանում:
Դավիդը մի պահ զարմացած նրան նայեց, հետո անփույթ ժպտաց ու ասաց.
 - Դե՜, ինձ ասել էին, որ ես պիտի դիմավորեմ արտասովոր մեկին:
 - Տարօրինակ է, ինձ էլ էին այդպես ասել, - չդիմացավ Ժաննան:
Ու նրանք նորից սկսեցին ծիծաղել, որովհետև իսկապես երկուսն էլ <<ոչ սովորական>> էին:
__________________________________________________________________________________
Դոսյե

Անուն, ազգանուն. Ժաննա Պետիտ
Տարիքը. 23 տարեկան
Սեռը. իգական
Ազգությունը. ֆրանսուհի
Կրթությունը. ավարտել է Փարիզի Բարձրագույն ուսումնարանի (ENS de Paris) Գրականության և լեզուների բաժինը (կարմիր դիպլոմ)
Լեզուների իմացությունը. ֆրանսերեն, անգլերեն, գերմաներեն

Սպորտ. չի զբաղվում
Հասարակական աշխատանք. չի զբաղվում
Աշխատանքային փորձ. չունի


Երբեք չեմ հետաքրքրվել սպորտով կամ էլ բնապահպանությամբ: Միշտ նախընտրել եմ գլուխս կախ սովորել, իսկ ազատ ժամանակը նվիրել ընթերցանությանը: Հետաքրքրվում էի հիմնականում անտիկ գրականությամբ և փիլիսոփայությամբ: Սիրում եմ բալետ և հին՝ խուլ ու համր ֆիլմեր: Նաև ունեմ մի հոբբի՝ լուսանկարչություն: Պատահում էր, գիշերները չէի քնում, կազմում էի հերթական ալբոմս:
Չեմ կարող ասել, որ դասերից դուրս միայն հանգստանում էի: Ամենևին: Ես բավականին բարդ աշխատանք էի կատարում՝ ինքանկրթություն: Կարծում էի, որ այդպես կկարողանամ հետագայում բարձր պաշտոն և լավ աշխատավարձով աշխատանք ունենալ: Բայց հետո պարզվեց, որ լավ աշխատանք ունեննալու համար պետք է ունենալ նաև սպորտային նվաճումներ, լինել որևէ հասարակական կազմակերպության անդամ և ունենալ գոնե մի տարվա աշխատանքային փորձ, նույնիսկ եթե աշխատել ես կտորեղեղնի խանութում կամ պիցցայի առաքիչ: Փարիզում ես այդպես էլ աշխատանք չգտա, իսկ ամբողջ կյանում ծնողներիս համար բեռ լինել չէի պատրաստվում: 
Երբեք չէի մտածել, որ կաշխատեմ Արմենիայում: Առհասարակ այդ երկրի մասին գիտեի միայն այն, որ մենք բավականին բարեկամական հարաբերություններ ունենք նրանց հետ: Ընդունեցի այդտեղ աշխատելու առաջարկը միայն այն պատճառով, որ համոզված էի. այսպիսի ռեզյումեով Եվրապայում ես հաստատ աշխատանք չեմ գտնի: Իհարկե դա այնքան էլ հաճելի չէր ինձ համար, մանավանդ եթե հաշվի առնենք, որ Արմենիան բավականին հեռու է Ֆրանսիայից: Բայց ես ինձ մխիթարող երկու հանգամանք գտա. նախ և առաջ ես կունենամ աշխատանքային փորձ, թեկուզ որպես ուսուցչուհի առանց մանկավարժական կրթության, և դա հետագայում ինձ թույլ կտա ավելի լավ աշխատանք գտնել և վերադառնալ Ֆրանսիա: Եվ երկրորդ, ես կսովորեմ հայերենը, որն աշխարհի ամենահին և անկասկած ամենաբարդ լեզուներից մեկն է: Երբեմն մտածում եմ, որ հայերենի իմացությունը Ֆրանսիայում նույնպես կարող է ինձ պետք գալ: Ասենք եթե ես ուզենամ աշխատանքի անցնել որևէ հայի հիմնարկում (որքան գիտեմ, Ֆրանսիայում հայերը շատ են): Այնպես որ եթե նախկինում Արմենիա մեկնելու մասին միտքը տհաճ էր թվում ինձ, ապա հիմա ես հասկանում եմ, որ չկա չարիք առանց բարիքի: 
Այս ամենը ունի մի լավ կողմ ևս. դպրոցում ես կաշխատեմ իմ մասնագիտությամբ, իսկ դա ավելի լավ է, քան լինել լեզվի մասնագետ, բայց աշխատել պիցցայի առաքիչ:
Այնպես որ ես ընդունում եմ հրավերը և մեկնում Արմենիա, որպեսզի ֆրանսերենի ուսուցչուհի լինեմ Դիլիջանի Միջազգային Դպրոցում:

Սոֆի: Տղաները, աղջիկը և գեյը

Նկարը "Свадьба моего лучшего друга" ֆիլմից

Երկու րոպե հայելու առաջ, և ես համոզվում եմ, որ մազերս մի լավ գզգզվել են: Նաև համոզվում եմ, որ դա ինձ շատ է սազում և անհոգ ժպիտը դեմքիս դուրս եմ գալիս զուգարանից: Ացնում եմ ձեր կողքով և աչքի պոչով նկատում, ինչպես հանկարծ դադարեցիք խմել ձեր գարեջուրը. երևի այնքան էլ լավը չի, չէ՞:
Ես մոտենում եմ մեր սեղանին, ուր ընկերս խոսում է հեռախոսով:
-Բարևի, - ասում եմ ես:
-Ո՞ւմ, - զարմացած շշնջում է նա:
-Ով էլ որ լինի, - ժպտում եմ ես:
Ընկերս սկսում է քրքջալ, և ես նկատում եմ, ինչպես եք դուք նայում նրան:
Ինչո՞ւ այդքան զարմացաք: Այո, այո, իմ ընկերը ձեր իմացածներից է:
Ինչ ծիծաղելի է հնչում՝ ձեր իմացածներից: Ծիծաղելի է, որովհետև իրականում դուք ոչինչ չգիտեք նրանց մասին: Բնականաբար, չգիտեք նաև, ինչ լավ է աղջկա համար գոնե մի այդպիսի ընկեր ունենալը:
Պատկերացնում եմ, ինչ կլիներ, եթե լսեիք իմ մտքերը: Հաստատ էլ գարեջուր չէիք խմի: Դա ծիծաղելի է, և ես ծիծաղում եմ, իսկ դուք փորձում եք հասկանալ, ինչ կատարվեց ինձ հետ:
Կբացատրեմ:
Որ լավ հասկանաք (դե, հասկանալը հիմա մոդա չի, անպես որ ձեզ դժվար կլինի որևէ բան բացատրելը), եկեք համեմատենք ձեզ և նրան, ով հիմա իմ կողքին է, քրքջում է կանացի ծիխաղով և խոսում հեռախոսով:
Օ՜, ներեցեք, մոռացել էի, որ ձեզ չի կարելի համեմատել: Դե դուք իմ իմացածներից չեք: Բայց ես միևնույն է համեմատում եմ, որովհետև այդպես ավելի հարմար է:
Սկսենք ձեզանից: Ես տեսնում եմ, ինչպես եք դուք նայում ինձ, հայացքով գնահատում շրջազգեստիս երկարությունը և լուռ համաձայնության գալիս, որ եթե այն մի փոքր ավելի կարճ լիներ, շատ ավելի լավ կլիներ: Բայց ոչինչ, դա ձեզ չի խանգարում պատկերացնել, ինչ կլիներ, եթե այն մի փոքր ավելի կարճ լիներ... Հետո ձեզանից մեկը՝ հաստատ մի հայտնի կազանովա իր <<շրջապատում>> աչքերով հաստատում է, որ սանրվածքս շատ անփույթ է, և որ ինձ կսազեր իր տասնչորսերորդ <<ընկերուհու>> սանրվածքը, ասենք կառե, կամ էլ նման մի բան: Հետո նայում եք ձեր առաջնորդին (այո, այո, դուք առաջնորդ էլ ունեք. բա ո՜նց, առանց հոտային համակարգի դուք չեք կարող ապրել): Նա դանդաղ խմում է իր գարեջուրը և ամեն մի կումն անելիս լուռ հաստատում, որ ես չափազանց բարձր եմ ծիծաղում համեստ աղջկա համար, և որ կարելի կլիներ ինձ պարի հրավիրել, եթե, իհարկե, կողքիս նստած չլիներ նա: Նա մտովի պատկերացնում է արդեն, որ եթե ընկերս գնա զուգարան (ընդ որում իր մտքերում նա անպայման կնկարի կանացի զուգարանը), ինքը կմոտենա ինձ և կառաջարկի մի քիչ պարել: Ես իհարկե կսկսեմ <<ինձ թանկացնել>>, և ինքը կասի, որ սա այն չէ, ինչ ես մտածում եմ: Ու ես անմիջապես կհասկանամ, որ պիտի մտածեմ հենց այն, ինչը նա ժխտում է:
Բայց եկեք մի պահ պատկերացնենք, որ ես համաձայնել եմ: Այդ դեպքում նա կսկսի գլուխ գովալ, որ իր գրպանում է գտնվում <<աղջիկների սրտների բանալին>>: Դա այնքան ծիխաղելի՜ է: Լավ, իսկ եթե հեռուն գնանք: Պատկերացնենք, նա ուզում է ինձ հյուրասիրել (իհարկե ոչ գարեջուր, բայց, ասենք, մարտինի) և հրավիրում է ձեր սեղանի մոտ: Ես համաձայնում եմ, մոտենում ձեր սեղանին, բարևում բոլորիդ, ներկայանում: Մի քանի կատակ եմ անում՝ կծու-թթու, դա իմ ոճն է, խմում եմ մարտինին, ուտում խրթխրթան մի բան ու հեռանում, որովհետև ընկերս արդեն վերադարձել է ու զարմացած ինձ է նայում: Ի՞նչ կանեք այսքանից հետո: Հաստատ հաջորդ օրը կհայտարարեք, որ ես սիրահարվել եմ, ընդ որում բոլորիդ միաժամանակ: Իսկ եթե ես զանգեի ձեզանից մեկին, ասենք հենց նրան, ում հետ պարել էի, և խնդրեի ինձ ուղեկցել ինչ-որ մի տեղ (միայն այն պատճառով, որ մայրիկս չի թողնում առանց տղաների գնալ այդինչ տեղը, թե չէ ես խելքս հացի հետ չեմ կերել, որ նրան հրավիրեմ), դա կնշանակի, որ իմ դատավճիռը ստորագրված է: Ու այստեղ կսկսվի մի այնպիսի դժոխք, որի հեփիէնդը կլինի այն, որ ես դառնամ ձեր այդ առաջնորդի քսանվեցերորդ <<ընկերուհին>>, ինձ պահեմ <<Եղիր հեզ, պարոն եզ>>  ոճով, մինչև կգա մեկը, ով ինձ կազատի այդ ստրկության ոչ կամավոր ձևից:
Ինչո՞ւ եմ ես այս ամենը ասում: Նրա համար, որ հասկանաք, որ ձեզ հետ շփվելիս չի կարելի լինել մտերիմ, ընկերական, ազատ: Որովհետև հետո այդ ազատության համար ստիպված կլինես վճարել ազատազրկմամբ:
Իսկ ի՞նչ կարելի է ասել իմ իմացածների մասին, ասենք օրինակ, ընկերոջս, որ հիմա հեռախոսով է խոսում և շարունակում կանացի քրքջալ:
Ես կարող եմ ամբողջ երեկո պարել նրա հետ, հետո գնալ նրա տուն և նույնիսկ գիշերել այնտեղ՝ առանց վախենալու, որ հետո ամբողջ քաղաքը կսկսի բամբասել <<հարսի ու փեսայի>> մաիսն: Կարող եմ հանգիստ նրան ակումբ հրավիրել՝ այնտեղ, ուր մայրիկս չի թողնում գնալ առանց տղաների: Եվ ամենհրաշալին այն է, որ նրա հետ ես կարող եմ բամբասել նրանից, ում իսկապես շատ եմ սիրում (բնականաբար, ձեր մասին չի խոսքը): Նա ինձ կցավակցի, խորհուրդ կտա, եթե պետք լինի, կգրկի ու կխառնի առանց այդ էլ գզգզված մազերս, մինչև ես հոնգուր-հոնգուր լաց եմ լինում: Կամ էլ, ընդհակառակը, բարձր կծիծաղի, երբ ես ասեմ, որ ամեն ինչ ստացվել է: Երբ պետք է, նա կդառնա իմ կավալերը, երբ պետք է՝ մտերիմ ընկերուհին, մի խոսքով՝ իմ պահապան հրեշտակը: Եվ դրա փոխարեն ոչինչ չի պահանջի, որովհետև այն, ինչ նրան պետք է, ես արդեն տալիս եմ իմ ամեն հայացքով, ժպիտով և չափից դուրս բարձր ծիծաղով, այն է՝ վստահություն, մտերմություն, ընկերություն:
Ու մի բան էլ: Երբ վերջապես կմտնի իմ երզանքների արքայազնը <<սպիտակ հեծանիվով>> և կտեսնի ինձ նրա հետ, նրա մտքով անգամ չի անցնի խանդել, կամ էլ, ընդհակառակը, հանդիմանել ինձ, որ այստեղ եմ եկել առանց մեկի, ով կարող է ինձ պաշտպանել:
Ահա և վերջ: Այսքան առավելություն ունի նա՝ իմ իմացածներից և ձեր չիմացածներից մեկը: Իսկ դուք դրա դեմ ի՞նչ կարող եք դնել:
Դե պարզ է... Ավելի լավ է ձեր գարեջուրը խմեք:

Սոնա, Սոֆի, Արի: Ապերախտության օրենքները

Նվիրվում է <<Մխիթար Սեբաստացի>> կրթահամալիրին

Սա այն հազվադեպ պահերից մեկն է, երբ մենք միավորվում ենք: Այժմ դարձել ենք մի հոգի՝ երեք գիտակցություն: Եվ այս եռակի գիտակցությունն է միայն, որ իրավունք ունի խոսելու երեքիս անունից: Դե ասա, եռակի գիտակցություն, ի՞նչ պիտի ասեիր:

Խոսքերը կախված են օդում: Այդ իսկ պատճառով երբ ինչ-որ բան եք ասում՝ դառնացած, կամ ընդհակառակը, պատրաստ եղեք, որ ինչ-որ մեկը ականջ կդնի օդից կախած ձեր խոսքերին: Հետո կսկսեք մեղավորներ փնտրել, մտածել, ո՞վ է բացահայտել ձեր հոգու գաղտնիքները անաստված մեկի, օրինակ, ինձ, բայց մեղավոր չեք գտնի, որովհետև խոսքերը կախված են օդում: Օդից կախված խոսքերը անպաշտպան են, և այնքան հեշտ է լսել նրանց հեկեկանքը: Այդպես էլ ես լսեցի օդից կախված մի խոսք:

<<Մենք ամեն ինչ անում ենք մեր աշակերտների համար: Շատ ու շատ պարագաներում առաջ ենք անցել քաղաքի, չեմ վախենա այդ բառից, բոլոր դպրոցներից: Իհարկե, թերություններ կան: Թերություններ միշտ էլ կան, որովհետև անթերի ոչինչ չկա, համենայն դեպս Երկիր մոլորակում: Իսկ մենք փորձում ենք շտկել մեր թերությունները: Ծրագիր ծրագրի հետևից, գաղափար գաղափարի հետևից, որ ամեն ինչ լավ լինի մեր աշակերտների համար: Բայց միևնույն է, այսքանից հետո էլ, մեր աշակերտները կարծես ամաչում են իրնեց դպրոցից: Ինչո՞ւ, օրինակ, մեր աշակերտներից ոչ մեկը չնշեց իր դպրոցի անունը իր բլոգում: Վիրավորական է, չէ՞>>:

Ես կփրձեմ պատասխանել այս հարցին. <<Ինչո՞ւ աշակերտները չեն նշում իրենց բլոգերում իրենց դպրոցը>>:  Կփորձեմ պատասխանել եռակի գիտակցությամբ:

 Գիտակցություն առաջին
Պատկերացրեք, որ դուք մի պատանի եք, ով համացանցում մի տիրույթ է ստեղծում, ուր պիտի ներկայանա վիրտուալ աշխարհին: Դուք ուզում եք յուրահատուկ և ինքնատիպ դրսևորել ձեզ: Այդպես ստեղծում եք շատ հետաքրքիր, կամ ոչ այդքան նիկնեյմ՝ համացանցային կեղծանուն: Հետո կեղծանվանը ավելանում են համցանցից ներբեռնած կամ Photoshop-ի օգնությամբ ստեղծված տարօրինակ նկարներ: Ու կամաց-կամաց ստեղծվում է մի յուրահատուկ կերպար, որը սկսում է ձեզանից առանձին ապրել: Արդեն գործ ունեք ոչ թե Էսինչյան Էսինչի (թող յուրաքանչյուրն իր անուն-ազգանունը տեղադրի) հետ, այլ մի գալակտիկական կախարդի, որը ծնվել է, ասենք, T46823511455 մոլորակում և Երկիր մոլորակ է եկել իր սիրեցյլաին գտնելու: Հիմար պատմություն է, բայց ի՞նչ անես, եթե այդ կերպարն արդեն կա և ապրելու իրավունք ունի:

Մի անգամ Անրի Վերնոյին հարց տվեցին, թե ինչպիսի՞ն են Աշոտ Մալաքյանի և Անրի Վերնոյի փոխհարաբերությունները: Իսկ նա պատասխանեց. <<Աշոտն ու Անրին աստիճանաբար մտերմացան: Իսկ ավելի ուշ Վերնոյը դուրս մղեց Մալաքյանին և այժմ անկախ է>>:

Դե եթե Վերնոն է այդպես ասում, էլ ի՞նչ կարող եք ասել դուք՝ <<խեղճ ու կրակ>> մի պատանի:

Ինչևէ, կերպարն արդեն ծնվել է, բայց ամենքսարսափելին այն է, որ նորաստեղծ բլոգը արդեն ձերը չէ, այլ հենց նրանը՝ մի կերպարի, ում դուք եք ստեղծել, բայց հիմա էլ ստիպված եք որոշ առումով ենթարկել ձեր միտքը նրա մտածելակերպին: 

Իսկ հիմա պատկերացրեք, որ  T46823511455 մոլորակում ծնված տիեզերական արքայազնը հանկարծ հայտարարի, որ սովորում է (կամ սովորել է) <<Մխիթար Սեբաստացի>> կրթահամալիրում: Դա պարզապես ծիծաղելի կլինի:

Արդեն ստիպված կլինեք բացահայտել ձեր ով լինելը: Գաղտնիքը դադարում է գաղտնիք լինելուց, կերպարն էլ արդեն, ինքնըստինքյան, մահանում է: Էլ ինչո՞ւ էիք ստեղծում նրան, որ սպանե՞ք:

Գիտակցություն երկրորդ
Ես յուրահատուկ եմ և ուզում եմ, որ իմ բլոգն էլ լինի յուրահատուկ: Փորձում եմ ինձ ներկայացնել այն <<ռակուրսից>>, որից ընթերցողին հետաքրքիր կլինի հետևել ինձ: Չեմ հորինում նիկնեյմ, բեռնում եմ իմ ալբոմի նկարները՝ հաջողված, կամ ոչ այնքան: Բայց դա չէ կարևորը: Կարևորն այն է, թե ինչպիսին ես կցուցաբերեմ իմ մտածելակերպը, իմ հոգին, իմ անհատականությունը: Պարզից էլ պարզ է, որ ես չեմ ուզենա ներկայանալ՝ որպես սովորական աշակերտուհի, նույնիսկ եթե այդ աշակերտուհին սովորում է Գեղարվեստի պես խենթ դպրոցում: Շրջանցում եմ <<Դպրոցի մասին>> կետը իմ օրենսգրքում: Ոչ թե այն պատճառով, որ ամաչում եմ, այլ այն պարզ պատճառով, որ ընթերցողին (կամ հենց ինքնս ինձ) այնքան էլ հետաքրքիր չէ, թե որ դպրոցում եմ ես սովորում: Շատ ավելի կարևոր է իմ տեսակետը մի շարք հարցերի շուրջ՝ գլոբալ, կամ ոչ այնքան: Իսկ դպրոցս կնշեն ավարտական ատտեստատում, վերջ ի վերջո փաստաթղթերը հենց նրա համար են ստեղծված, որ մարդու մասին ասեն այն, ինչ հետաքրքիր չի:

Գիտակցություն երրորդ
Օսկար Ուայլդն է ասել, որ երբ մարդ սիրահարվծ է, ոչ ոքի չի ասում իր սիրո անունը, որովհետև նրան թվում է, որ իր սիրեցյալի մի մասն է տալիս նրան, ում բացեց գաղտնիքը:
Իր բնույթով մարդ արարածը ժլատ է: Նա չի ուզում կիսվել նրանով, ինչ պատկանում է իրեն: Մանավանդ եթե պետք է կիսվել նրանով, ինչ պահում է իր սրտում:
Այդպես և դպրոցը: Նա ավարտել է գերազանց դպրոց, բայց կարող է և չասել այդ մասին, որ այդ դպրոցը միայն իրենը լինի: Իհարկե դա հիմարություն է, բայց ո՞վ ասեց, որ եթե մարդը բանական է, պետք է նաև խելացի լինի: Ընդհակառակը, հենց իր բանականության շնորհիվ էլ մարդը դառնում է Երկրի ամենահիմար ու դաժան կենդանին:

Եզրակացություն
Այն, ինչ առաջին հայացքից կարող է թվալ ապերախտություն, իրականում ուրիշ մի բան է: Պարզապես շատ հաճախ մենք մոռանում ենք ասել այն, ինչ կարևոր է, կամ չենք գտնում, որ տվայլ պարագայում հարմար է ասել այն, ինչ պետք է ասվեր՝ գոնե շշուկով: Այսպես ստեղծվում է այդ ապերախտություն կոչվածը:, որն իրականում մի տարօրինակ երախտագիտություն է, որի մասին չի ասվում բարձրաձայն: Երեք գիտակցություն, երեք օրենք՝ ինչպես լինել ապերախտ, բաց միժամանակ և ոչ այնքան:
___________________________________________________________________________________

Վերջում ես այս կասեմ: Չեմ ամաչում իմ դպրոցից: Սիրում եմ իմ դպրոցը: Գիտեմ, որ շատ ու շատ բաներով հենց դպրոցիս եմ պարտական: Եթե բողոքում եմ, դա նրանից է, որ հոգնել եմ անտարբեր լինելուց:  Եթե քննադատում եմ, դա նրանից է, որ չեմ ուզում կույր ձևանալ: Եթե չեմ գովերգում, դա նրանից է, որ չեմ սիրում գովերգել: Եթե հաճախ նվնվում եմ, դա նրանց է, որ երբեմն հոգնում եմ ուժեղ լինելուց և ուզում եմ թույլ լինել:
Էլի եմ ասում. սիրում եմ իմ դպրոցը, անուն առ անուն հիշում եմ բոլոր ուսուցիչներիս՝ դպրոցական և ոչ այնքան, ինքնակենսագրականում հպարտ կգրեմ, թե որ դպրոցի շրջանավարտն եմ: Բայց միևնույն է, բլոգումս մեծ-մեծ տառերով չեմ գրելու ՄԽԻԹԱՐ ՍԵԲԱՍՏԱՑԻ ԿՐԹԱՀԱՄԱԼԻՐ կամ էլ ՊՈՒՇԿԻՆԻ ԱՆՎԱՆ ԹԻՎ 8 ԴՊՐՈՑ:
Որովհետև այս բոլգը ստեղծվել է ներկայացնելու այն եռակի անհատականությունը, որը կոչվում է Սոնա-Սոֆի-Արի: Իսկ այս պարագայում առաջնայինը ոչ դպրոցն է, ոչ էլ, նույնիսկ, ընտանիքը: Առաջնայինը անհատականությունն է՝ մեր դեպքում եռակի:

Ու թող ներեն բոլոր աշակերտների բոլոր ուսուցիչները, որ եռակի եսասեր ենք մենք...

Սոնա: Այսպես մեկ-մեկ...

...Այսպես մեկ-մեկ նեղանում եմ...
Դու չէիր ուզում ինձ նեղացնել, ու ես դա գիտեմ: Հենց դրա համար էլ նեղանում եմ: Նեղանում եմ, որովհետև չուզենալով ես ինձ նեղացնում: Իսկ եթե ուզենայի՞ր...
Այսպես նեղանում եմ, բայց ցույց չեմ տալիս: Սկսում եմ կատակել: Եվ դու ծիծաղում ես: Միամի՜տ...
Դու ծիծաղում ես, և ես հասկանում եմ, որ դու չես հասկանում, որ ես նեղացել եմ: Ավելի լավ: Ես սկսում եմ սրախոսել, իսկ դու ավելի բարձր ես ծիծաղում: Էլի եմ սրախոսում, էլի, էլի, իսկ քո ծիծաղը գնալով վերածվում է անզուսպ քրքիջի: Եվ ինձ թվում է, որ իմ վրա ես ծիծաղում: Դա էլ է վիրավորական: Բայց ես դա էլ եմ թաքցնում. ինչի՞ համար անհանգստացնեմ քեզ, դու այնքան լավ ես ծիծաղում: Ու ես շարունակում եմ իմ կծու-թթու կատակները: Ու քեզ դա դուր է գալիս: Այսքան սրախոս ու այսքան ցինիկ միայն ես կարող եմ լինել:
...Այսպես մեկ-մեկ դառնում եմ չափից դուրս սրախոս...
Էքզյուպերին է ասել. <<Նա, ով սրախոսում է, երբեմն կարող է չափից դուրս շատ սրախոսել>>, կամ նման մի բան. հիմա արդեն չեմ հիշում: Ախր հիշելու բան էլ չկա, ի՞նչը հիշես, եթե մեզանում Փոքրիկ իշխանն արդեն վաղուց վերածվել է քաղաքական գործիչի, իսկ Աղվեսը՝ ակտիվիստ-հասարակական գործիչի: Իսկ Օձը... երևի վարձու մարդասպան է: Դա ահավոր է, և ես չեմ հավատում դրան: Գիտեմ էլ, որ այդպես չէ ու չի կարող լինել, բայց միևնույն է վախենում եմ: Վախենում եմ, որ մեր դարում կարելի է չափից դուրս շատ սրախոսել...
...Այսպես մեկ-մեկ հանկարծ տարվում եմ փիլիսոփայությամբ...
Բայց, ոչինչ, դու միշտ կարող ես չկարդալ այն պարբերությունները, որոնք քեզ դուր չեն գալիս, կամ ավելորդ ես համարում: Չկարդալ: Գլխովդ անգամ չի անցնի, որ սա գրելիս ես, գուցե, լաց էի լինում:
Լա՞ց լինել: Ոչ, դա ինձ համար չէ: Ես ու դու արդեն վաղուց սովորել ենք իմ կծու-թթու կատակներին, և նրան, որ դու խոսքս <<վերջերս շատ թանկացած շաքարով ես կտրում>>, որ հանկարծ ծիծաղից չպայթես. ախր շատ ծիծաղել բաներ եմ ասում և այնպիսի անտարբեր դեմքի արտահայտությամբ, որ մեռնել կարելի է:
<<Նա, ով սրախոսում է, երբեմն կարող է չափից դուրս շատ սրախոսել>>: Պարոն Էքզյուպերի, իսկ նա, ով ծիծաղում է, չի՞ կարող չափն անցնել:
Կարող է... Ինչևէ, դու դա չես ընդունում: Շարունակում ես ծիծաղել, ու այնպես ես ծիծաղում, որ... սպանել կարելի է...
...Իսկ ես հոգու խորքում կուլ եմ տալիս հերթական արցունքը: Այն աղի է, ինչպես վերջերս շատ էժան դարձած աղը:
Պարոն Էքզյուպերի, իսկ աղը կարո՞ղ է չափից դուրս էժան դառնալ... թե՞ դա միայն մարդկանց մենաշնորհն է...
Մեղադրում եմ քեզ, բայց և չեմ մեղադրում: Այդ դու էիր ինձ կեսկատակ-կեսլուրջ միշտ մեղադրում, որ իմ դեմքի արտահայտությունից երբեք չես հասկանա, ինչ եմ ես զգում: Եվ ես քեզ հետ հմամաիտ եմ: Ճիշտ էիր ասում...
Ճիշտ էր ասում նաև մայրիկս, երբ ասում էր. <<Պահանջիր, թե չէ չես ստանա>>:
...Այսպես մեկ-մեկ դառնում եմ չափից դուրս պահանջկոտ...
Բայց միայն ինքս իմ նկատմամբ: Դու արդեն գնացել ես, բայց քո քրքիջը դեռ գլխիս մեջ է: Ու ես սկսում եմ կամաց-կամաց հիշել ասածս ամեն բառը ու հասկանալ, որ ինչքան շատ էի սրախոսում, այնքան շատ էի խոցում ինքս ինձ: Սկսում եմ մեղադրել ինքս ինձ. <<Այ եթե սա չասեի, նա չէր ծիծաղի, և ես այսքան չէի վիրավորվի>>...
Զարմանալի է, մարտում ընկածին ասում են՝ վիրավոր, անկապ կատակից նեղացածին էլ են ասում՝ վիրավորված: Երևի սրանով անկապ կատակից նեղացածները ուզում են մի քիչ մոտենալ մարտում ընկածներին. մարդիկ սիրում են զոհի դեր խաղալ, բայց ոչ ոք չի ուզում զոհվել...
...Դուք իրավացի էիք, պարոն Էքզյուպերի, սրախոսողը երբեմն չափից դուր շատ է սրախոսում: Իսկ չափից դուրս էժան լինում է միայն մարդը...
...Այսպես մեկ-մեկ նեղանում եմ...
Բայց հետո անցնում է: Ու ես հասկանում եմ, որ դա իմ հիվանդության ոչ առաջին, ոչ էլ վերջին նոպան էր: Որ սրանից չի սկսվել, ու սրանով չի վերջանա: Սա պարզապես հերթականն է, իսկ եթե հերթականն է, էլ ինչո՞ւ եմ այսքան շատ մտածում նրա մասին: Ամեն ինչ մնաց հեռվում, գնաց քեզ հետ: Եվ ես կարող եմ վայելել հանգստության հազվադպ ժամերը: Ես պիտի վայելեմ դրանք, թե չէ հետո դու կգաս ու նոր կատակներ կպահանջես ինձնից: Ինձ նորից շփոթում ես պալատական խեղկատակի հետ. այդ դերը ես, թերևս, լավ եմ խաղում: Ես նորից կնեղանամ: Ու նորից ցույց չեմ տա դա: Ու ամեն ինչ կսկսվի նորից:
... Այսպես մեկ-մեկ վիրավորվում եմ... և ուզում եմ զոհվել... Բայց դրա փոխարեն պարզապես նեղանում եմ... Ու վերջ: Անցավ, գնաց: Հիմա կարելի է վայելել հանգստի ժամերը:
Թերևս հենց դրանք կարելի է անվանել նոպա՝ հանգստի նոպա: Որովհետև իմ մնացած ողջ կյանքը պայքար է՝ չափից դուրս շատ սրախոսելու համար...
...Այսպես մեկ-մեկ...

Սոնա: Քննություն

Պատկերացնենք, որ ես ես չեմ: Որ նման էլ չեմ ինձ: Ասենք, 17 տարեկան եմ, արական սեռի ներկայացուցիչ եմ, նոր եմ ավարտել դպրոցը և երազում եմ բանակ գնալու մասին:
Ասենք, բանակում հետաքրքիր ոչինչ էլ չկա: Բայց բանակը ինձ համար փրկություն կարող է դառնալ: Փրկություն ԲՈւՀ-ից:
Դուք չեք հավատա, բայց այդպես էլ է պատահում:
Հենց սկսվեց ուսումնական տարին, սկսվեց նաև ուսումնական <<Առմագեդոնը>>:
-Սովորի, պարապի, կարդա, տնից դուրս չգաս, համակարգիչը անջատի, ընկերների հետ երկար մի խոսա, ժամանակ չունես: Դու պիտի պարապես, պարապես, պարապես:
Ու ես պարապ-ում էի, այսինքն՝ պարապ էի:
Ասենք, ես սովորել չեմ սիրում (մի մոռացեք, որ ես ես չեմ), ԲՈւՀ ընդունվելու մասին երբեք չեմ երազել, հակառակը, անընդհատ նվնվում էի, որ դպրոցական տանջանքի 10 տարիներից հետո էլ ես չեմ ազատվի իմ այն անիծյալ իրավունքապարտականությունից, որը կոչվում է սովորել:
Չէ, ավելի լավ է բանակ գնալ:
Բայց ինձ ոչ ոք չի հասկանում: Ընտանիքը, բարեկամները, հարևանները, հարևանների բարեկամները՝ մարդիկ, ում չեմ ճանաչում ու չեմ էլ տեսել, բոլորը խոսում են իմ քննություններից, հաջողություն են մաղթում, քաջալերում՝ <<Անպայման կհանձնի>>, երբեմն նույնիսկ խորհուրդներ են տալիս, խորհուրդներ, որոնց շնորհիվ իրենք ժամանակին գամեցին իրենց բուհական նստարաններին: Ինձ արդեն թվում է, որ այս քննությունների շնորհիվ ես հանրաճանաչ անձնավորություն եմ դարձել: Բայց դա էլ ինձ չի ուրախացնում. ասենք, ես բոլորովին էլ փառասեր չեմ, հայտնի լինել չեմ ուզում և դա ինձ համար զարմանալի չէ:
Զարմանալին այն է, թե ինչո՞ւ են բոլորը-բոլորը այդքան հետաքրքրված ինձանով: Եվ ինչո՞ւ են բոլորը կարծում, որ ինձանից լավ գիտեն, թե ինչ եմ ես ուզում իմ սեփական կյանքից: Զարմանալի է և վիրավորական:
Բայց բոլորից շատ վիրավորվում մամայից: Մամաս, որ ամենահարազատ մարդն էր աշխարհում ու բոլորից լավ էր հասկանում ինձ, հանկարծ դարձավ իմ ազատության թիվ մեկ թշնամին:
Եվ ահա, ամեն օր նորից ու նորից.
-Շուտ վեր կաց, համակարգիչը մի միացրու, տնից դուրս մի արի, պարապի, պարապի, պարապի...
Նա ամեն կերպ ինձ տանջում է: Քաշում է վերմակս, որ արթնանամ, ամեն օր գրասեղանին է դասավորում գրքերս, որ անպատճառ պարապեմ, երբեմն գողանում է բջջայինս, որ ինձ <<չանհանգստացնեն>>: Իսկ ես ուզում եմ, շատ եմ ուզում, որ ինձ անհանգստացնեն: Բայց չէ, մամայի ստեղծած դժոխքում կոմմունիկացիայի մասին խոսք անգամ լինել չի կարող:
Ես չեմ դիմանում, սկսում եմ բղավել, ասում, որ նա չի հարգում ինձ, իմ ազատ տեղաշարժվելու և ինչ ուզում եմ անելու իրավունքը: Նա սկսում է լաց լինել, ասում է, որ ամեն ինչ անում է ինձ համար, իսկ ես այդքան անշնորհակալ  դուրս եկա: Հետո ամեն ինչ հանդարտվում է: Ես կեսժամով ստանում եմ հեռախոսս, փռվում թախտին ու ստուգում հաղորդագրությունները (ճարահատյալ ընկերներս զանգելու փոխարեն SMS են գրում՝ հույս ունենեալով, որ հազար տարի հետո ես այն կկարդամ): Մաման նստում է գրասեղանի մոտ, ստուգում կոնսպեկտներս, երբեմն նշումներ անում իմ տետրում, երբեմն էլ ինքն է սկսում կոնսպեկտել իմ փոխարեն, որ ինձ հետո հեշտ լինի:
Ես չեմ հասկանում, ինչի համար է նա այդ ամենն անում: Ի՞նչ է ուզում նա ինձանից: Ինչո՞ւ են այդ քննությունները այդքան կարևոր նրա համար:
Իսկ սրտի խորքում Խիղճս ինչ-որ բան է հուշում ինձ, կարծես ես արդեն քննություն եմ հանձնում և սա միակ հարցն է, որի պատասխանը չգիտեմ, և միակ հարցը, որի պատասխանը պետք էր իմանալ:
<<Մի՞թե չես հասկանում: Քեզ համար այս քննությունը մոծակի խայթոցի պես մի բան է՝ ոչինչ չնշանակող, բայց անչափ տհաճ մի բան: Դու լավ գիտես, որ քննությունով կյանքը ոչ սկսվում է, ոչ վերջանում: Չես հանձնի, կգնաս բանակ: Հետո նորից կփորձես: Դու դեռ երիտասարդ ես, և բոլոր ճանապարհները բաց են քո առաջ:
Իսկ նա՞: Քեզ թվում է այս 10 տարիների ընթացքում դո՞ւ էիր սովորում: Բայց իրականում և այս 10 տարվա ընթացքում, և քո ողջ կյանքում դու ոչինչ չէիր անում: Այդ քեզ համար էին անում, քեզ էին անում: 17 տարի մայրդ օրեցօր ստեղծում էր քեզ, ստեղծում այնպիսին, ինչպիսին դու կաս հիմա: Գիտե՞ս, մարդ չեն դառնում, մարդ <<սարքում>> են. կրթություն, դաստիարակություն, միջավայր - սրանք են ստեղծում մարդուն, իսկ սրանց էլ իր հերթին քեզ համար մայրդ է ստեղծել: 
Եվ հիմա դպրոցն ավարտեցիր: Համարվում է, որ արդեն մարդ ես, և ոչ թե երեխա: 
Դու կավ չես արդեն, որից կարելի է ցանկացած բան սարքել, այլ քանդակ, որին սարքել են այդ կավից: 
Իսկ գեղեցի՞կ է արդյոք այդ քանդակը: 
Եթե ոչ, ո՞վ է մեղավոր: 
Արդյո՞ք քանդակագործի մեղքը չէ դա: 
Իսկ ո՞վ է քանդակագործը: 
Մի՞թե մայրդ չէ: 
Իսկ հիմա մի լավ մտածիր. ձեզնից երկուսից ո՞վ է քննություն հանձնում: Դո՞ւ, որ լավ գիտես, որ այս քննություններով կյանքը ոչ սկսվում, ոչ ավարտվում : Թե՞ մայրդ, որ պիտի աշխարհին հանձնի իր 17 տարվա չարչարանքի արդյունքը: 
Իսկ եթե այն անիմաստ էր... այդ չարչարանքը... և այդ 17 տարիները... քո ամբողջ կյանքը...>>
...Մայրիկս ապուր է եփում ինձ համար. պատրաստվում է քննությանը: Ես անփութորեն թերթում եմ կոնսպեկտներիս տետրը: Լուսանցքում նկարել էի Միքելանջելոյի Դավիթին, իսկ մաման այդ նկարի տակ մի երկու բանաձև էր ավելացրել:
Ուրեմն այսպես են ստեղծվում քանդակները: Այսքան սիրով և հոգատարությամբ: Էլ ինչո՞ւ եմ գնում ծրագրավորման ֆակուլտետ: Ավելի լավ է դառնամ քանդակագործ:
Մեկ անգամ էլ եմ նայում Դավիթի նկարին: Վատ չի ստացվել: Մտովի պատկերացնում եմ, ինչպես կարելի է քնդակել կրկնօրինակը: Հետո պատկերացնում եմ, ինչ կարելի է փոխել այս քանդակում, որ համապատասխանի կատարելության մասին իմ պատկերացումներին:
Մաման աղ է ավելացնում ապուրի մեջ. նա էլ իր քանդակն է ստեղծում...
Լավ, ժամանակն է վերադառնալ: Ես ես եմ և խիղճ չունեմ: Խիղճս ճշմարտություն էր ասում: Ճշմարտություն, որն այնքան էլ չի վերաբերում ինձ (ասենք, ես բանակի մասին չեմ երազել և միշտ աշխատել եմ չբարկացնեմ մամային): Բայց ճշմարտությունը մնում է ճշմարտություն: Իմացեք այն...